1 List św. Jana jest najdłuższym z trzech listów Nowego Testamentu, których autorstwo przypisuje się św. Janowi Apostołowi. Powstał w Efezie pod koniec I w. Nie ma on sam w sobie formy listu – adresat pozostaje nieokreślony, brakuje również pozdrowień na początku i na końcu pisma oraz imienia samego autora. Niemniej za autorstwem św. Jana przemawia fakt, że tematyka listu jest bardzo podobna do tematyki czwartej Ewangelii. Podobieństwo zachodzi także w stylu pełnym paralel i antytez; oba pisma są również utworami poetyckimi.
Autor określa sam siebie w prologu jako naocznego świadka życia i nauki Jezusa Chrystusa:
Oznajmiamy wam, cośmy ujrzeli i usłyszeli, abyście i wy mieli współuczestnictwo z nami. A mieć z nami współuczestnictwo znaczy: mieć je z Ojcem i Jego Synem Jezusem Chrystusem. (1 J, 1,3)
Przypuszcza się, że 1 List św. Jana był listem okrężnym, adresowanym do gmin w Azji Mniejszej. Jest zbiorem pouczeń oraz ostrzeżeń przed fałszywymi apostołami. Nie stanowi jednakże zwartego wykładu teologicznego.
Św. Jan naucza, że Bóg jest światłością (1 J 1,5) i chrześcijanie są wezwani do życia w światłości. Przez światłość rozumie on prawdę religijną i dobro moralne.
Tych, którzy żyją w światłości, ofiara Jezusa oczyszcza z każdego grzechu (1J 1,7-10). Jan równocześnie podkreśla, że wszyscy ludzie mają w sobie grzech, a ktoś kto myśli, że jest go pozbawiony, oszukuje sam siebie. Trzeba jednak unikać grzechu i należy zachowywać przykazania.
Jan duży nacisk kładzie na przykazanie wzajemnej miłości. Zachęca swych czytelników do miłowania się nawzajem. Bowiem Bóg jest miłością, a każdy, kto nienawidzi swego brata, nie może faktycznie kochać Boga:
Kto miłuje swego brata, ten trwa w światłości i nie może się potknąć. Kto zaś swojego brata nienawidzi, żyje w ciemności i działa w ciemności, i nie wie, dokąd dąży, ponieważ ciemności dotknęły ślepotą jego oczy. (1 J 2,10-11)
Św. Jan ostrzega przed nauczycielami fałszu. Mówi o „antychryście”, ale u niego pod tym pojęciem skrywa się ogół głosicieli błędnych nauk i odstępców, a nie konkretna osoba. Herezje przedstawiały wówczas odmienne poglądy co do Bóstwa i Wcielenia Chrystusa np. Kerynt nauczał, że Jezus był tylko człowiekiem, na którego dopiero w czasie chrztu zstąpił z nieba Chrystus i pozostał w Nim do czasu męki. Św. Jan polemizuje z nim:
Jezus Chrystus jest tym, który przyszedł przez wodę i krew, i Ducha, nie tylko w wodzie, lecz w wodzie i we krwi. Duch daje świadectwo, bo jest prawdą. (1 J 5,6)
Fałszywi apostołowie szerzyli obok błędów chrystologicznych błędy moralne. Jednak św. Jan naucza, że Ci którzy są napełnieni Duchem Świętym, posiadają wewnętrzne namaszczenie i zdolność rozróżnienia tego, co pochodzi Boga, a co nie pochodzi od Niego ( 1 J 2,27).
Św. Jan przestrzega również przed światem, gdyż świat niesie ze sobą pożądliwość ciała, oczu i pychę. Chrześcijanie według nauki Apostoła nie są z tego świata: My jesteśmy z Boga (1 J 4,6).