Listy do Tesaloniczan to listy autorstwa św. Pawła. Mają charakter pastoralny, nie są związane z żadną dysputą. Adresatami są wierni zamieszkujący Tesalonikę, stolicę rzymskiej prowincji Macedonii. Obecnie miasto znajduje się na terenie Grecji, a w języku polskim nazywane jest Salonikami.
1 List do Tesaloniczan
Przyjmuje się, że jest to najstarszy list św. Pawła i pierwsze pismo Nowego Testamentu. Datę powstania listu wyznacza się na rok 50/51 po Chr. Został on napisany po wizycie Pawła w Tesalonice, gdzie nauczał w synagogach.
Gmina w Tesalonice składała się głównie z nawróconych pogan (1 Tes 1,9). Paweł wyraża uznanie swoje uznanie dla ich postawy:
A wy, przyjmując słowo pośród wielkiego ucisku, z radością Ducha Świętego, staliście się naśladowcami naszymi i Pana, by okazać się w ten sposób wzorem dla wszystkich wierzących w Macedonii i Achai.(1 Tes 1,6-7)
Apostoł powiada, że czuję wobec Tesaloniczan jak ojciec wobec dzieci (1 Tes 2,11). Wyraża swoją tęsknotę za nimi i zapowiada wizytę, chociaż nie padają w liście żadne szczegóły dotyczące planowanego przybycia św. Pawła do gminy.
Najważniejszym jednak wątkiem listu jest podjęty przez św. Pawła temat paruzji. Nawróceni mieszkańcy gminy w Tesalonice byli przekonani o rychłym nadejściu Chrystusa i przestali dbać o swoje życie codzienne, trwając w oczekiwaniu. Stąd apel św. Pawła o zachowanie zasad świętości życia, m.in.:
Albowiem wolą Bożą jest wasze uświęcenie: powstrzymywanie się od rozpusty. (1 Tes 4,3)
Św. Paweł tłumaczy, że kiedy Chrystus powróci, pomarli zmartwychwstaną, a potem my, żywi i pozostawieni, wraz z nimi będziemy porwani w powietrze, na obłoki naprzeciw Pana, i w ten sposób zawsze będziemy z Panem (1 Tes 4,17).
To dokładne zobrazowanie było konieczne ze względu na niewłaściwą interpretację Tesaloniczan, którzy nie wychowali się w kręgu tradycji judaistycznej.
Należy także zaznaczyć, że św. Paweł nigdy nie zapowiadał dnia paruzji na jakąś bliżej określoną przyszłość, a mówił o niespodzianym nadejściu dnia Pańskiego (1 Tes 5,1-11).
2 List do Tesaloniczan
Po 1. Liście do Tesaloniczan dotarły do Apostoła niepokojące wieści – jego poglądy na paruzję nie zostały właściwie zrozumiane, gdyż pojawili się ludzie, którzy podważali jego naukę i głosili, że mają dar proroctwa. Stąd 2. List do Tesaloniczan jest kontynuację wykładni dotyczącej Dnia Pańskiego. Powstał około 51 r.
Św. Paweł podaje więcej szczegółów dotyczących powrotu Jezusa. Zapowiada nadejście „człowieka grzechu, syna zatracenia”, który poprzedzi paruzję. Człowiek ten zbuntuje się przeciw Bogu, zwiedzie lud:
Niech was w żaden sposób nikt nie zwodzi, bo [dzień ten nie nadejdzie], dopóki nie przyjdzie najpierw odstępstwo i nie objawi się człowiek grzechu, syn zatracenia, który się sprzeciwia i wynosi ponad wszystko, co nazywa się Bogiem lub tym, co odbiera cześć, tak że zasiądzie w świątyni Boga dowodząc, że sam jest Bogiem. (2 Tes 2,3-4)
Nie należy oczekiwać powrotu Jezusa, zanim to nie nastąpi. Chrystus, kiedy powróci, zniszczy tę figurę zła, którą późniejsza tradycja nazwała "antychrystem". Pojawieniu się owego antychrysta będą towarzyszyć fałszywe cuda, nieprawość i akty apostazji tych, którzy mu uwierzą.
Paweł ostrzega Tesaloniczan przed bezczynnością (2 Tes 3,6-15) i zachęca ich do pracy na swoje utrzymanie, jak czynił on sam gdy był wśród nich. Wskazuje, że chrześcijanie powinni prowadzić normalny tryb życia, oczekując na paruzję. Pan, kiedy powróci, powinien zastać ich czyniących swe powinności:
Albowiem gdy byliśmy u was, nakazywaliśmy wam tak: Kto nie chce pracować, niech też nie je! (2 Tes 3,10)