 |
| C. Lusurier, Portret Voltaire'a (kopia obrazu za: N. de Largilliere) |
Wolterianizm to szerokie pojęcie, obejmujące postawę światopoglądową i tendencje literackie charakterystyczne dla francuskiego poety i filozofa, Woltera. Wolter był wybitną i bardzo barwną osobowością swoich czasów. Jego talent poetycki, niekonwencjonalne myślenie i liczne skandale związane z jego osobą zapewniły mu światową sławę i grono naśladowców.
Na wolterianizm składają się z pewnością: deizm, racjonalizm, libertynizm, sceptycyzm i bezkompromisowość. Wolter jawnie głosił swoje antyreligijne poglądy. Uważał, że trzeba odrzucić religię jako podstawę całościowej wizji świata, ponieważ jest ona błędna. Sam był deistą i gorącym zwolennikiem tolerancji wyznaniowej, a jego antyreligijne nastawienie łączyło się niejednokrotnie z libertynizmem. Zasłynął jako przeciwnik hierarchów kościelnych dążący do ograniczenia ich wpływów. Nie bał się głośno krytykować absolutyzmu i głosić pochwały wolności. Zaprzyjaźniony z możnymi tego świata, miał odwagę ich krytykować i narażać się na ich niełaskę.
Wolterianizm to więc zarazem postawa bezkompromisowego głoszenia swoich poglądów, nawet jeśli grozi to prześladowaniem. Ale wolterianizm to także rodzaj literackiego stylu, charakteryzującego się polemicznym zacięciem, ciętą ripostą, dowcipem i błyskotliwością.