Libertynizm to postawa światopoglądowa o charakterze obyczajowym, charakteryzująca się łamaniem powszechnie przyjętych zasad moralnych.
Termin zaczerpnięto z języka łacińskiego, gdzie libertinus oznacza „wyzwolony”. Libertynizm miał stanowić wyzwolenie od narzuconych człowiekowi, niezgodnych z jego naturą norm społecznych. Początkowo mianem libertynów określano odłam holenderskich anabaptystów, który głosił powrót do natury. Odrzucali oni wiele moralnych zakazów obowiązujących w sferze seksualnej, mieli też swobodny stosunek do ciała i nagości. Taką postawę uważali za zgodną z przesłaniem Biblii.
Libertynizm stał się powszechny w XVII i XVIII wieku w Europie Zachodniej. W początkowej fazie oświecenia pojęcie to odnosiło się do postawy intelektualnej, łącząc w sobie poglądy racjonalistyczne i materialistyczne, a także postawę epikurejską i hedonistyczną. Libertynami nazywano intelektualistów, którzy w imię oświeceniowej filozofii negowali moralność ortodoksyjnego chrześcijaństwa. Popularny przede wszystkim we Francji, stał się libertynizm nieformalnym ruchem społeczno-politycznym, w którym stopniowo coraz większego znaczenia nabierał czynnik obyczajowy.
Libertynizm z czasem zaczął oznaczać brak moralności i prowokacyjne zachowanie. Libertyn przestał się kojarzyć z intelektualistą, stał się zaś synonimem człowieka rozpustnego, prowadzącego bogate życie erotyczne.
Libertynizm przeniknął też do literatury, na której odcisnął trwały ślad. Przedstawicielami tego nurtu byli m.in.: F. de la Mothe Le Vayer, G. Naude, Cyrano de Bergerac, Ch. Saint-Éverement – najsłynniejszy z tego grona – markiz de Sade, autor takich powieści jak: „Sto dwadzieścia dni Sodomy” czy „Justyna czyli nieszczęścia cnoty”.
W polskiej literaturze można odnaleźć wpływy libertyńskie w twórczości Jana Potockiego („Rękopis znaleziony w Saragossie”) czy poezji Stanisława Trembeckiego, Tomasz Kajetana Węgierskiego, a nawet Adama Naruszewicza, który był duchownym.
Obsceniczne utwory krążyły w nielegalnym obiegu, autorzy na ogół ich nie podpisywali, co nie zmienia faktu, że tego rodzaju literatura cieszyła się dużym powodzeniem.