Moralitet - definicja, cechy, przykłady

Moralitet stanowi jedną z odmian średniowiecznego dramatu. Gatunek ten powstał ok. XIV stulecia w północnej Europie i bardzo szybko zyskał sobie wielką popularność. Jego początki wiązane są ze średniowiecznymi zakonami – dominikanami i franciszkanami. Mnichowie chcieli w jakiś sposób urozmaicić swoje kazania, dodając do nich elementy gry aktorskiej (proces ten datuje się na ok. 2 połowy XIII stulecia).

Główną cechą moralitetów był ich charakter filozoficzno – dydaktyczny. Podejmowały one tematykę człowieka i jego codziennego zmagania się z siłami zła. W tym celu posługiwały się najczęściej alegorycznymi historiami, których bohaterami byli tzw. everymani (postacie pozbawione cech charakterystycznych, by każdy widzi mógł w jakimś stopniu utożsamiać się z nimi). W przedstawieniach tych bardzo ważną rolę odgrywały personifikacje wartości i idei (np. Dobra, Zła itp.). Często na scenie odbywała się walka psychiczna między nimi (psychomachia) o to, która z tych sił zawładnie bohaterem i będzie miała wpływ na jego dalsze losy.

Moralitety nie miały określonej tematyki, poza tym, że zawsze dotykały problemów ważnych z punktu widzenia moralności. Część dzieł tego typu opowiadała o rzeczach ostatecznych człowieka, a ich akcja rozgrywała się na krótko przed śmiercią bohatera (wiązały się one z ars moriendi). Miały one bardzo jasny i czytelny przekaz, by każdy mógł go zrozumieć i w odpowiedni sposób zmienić swoje życie.

Forma moralitetów była bardzo różnorodna. Początkowo były to utwory skromne i niedługie, lecz wraz z upływem czasu stawały się coraz większe objętościowo oraz bardziej zaawansowane scenicznie. Rozpiętość tekstów, na których podstawie je tworzono, także była szeroka – mogły mieć nawet do 20 000 wersów.

W Polsce nie zachował się żaden moralitet. Jedynym dziełem bardzo zbliżonym do tego gatunku jest wrocławski przekaz „Skargi umierającego”. Znacznie więcej zachowało się ich w zachodniej części Europy, gdzie, podobnie jak mirakle, były bardzo popularne. Sztandarowym przykładem jest angielski moralitet datowany na ok. XV stulecia – „Everyman”.

Polecamy również:

  • Dramat liturgiczny - przykłady, definicja i opis gatunku

    Dramat liturgiczny był gatunkiem charakterystycznym dla średniowiecza i najsilniej rozwijającą się wtedy odmianą twórczości scenicznej. Jego początek datowany jest na X stulecie, a najbujniejszy rozwój na okolice XIII w. Więcej »

  • Mirakle - definicja, cechy, przykłady

    Mirakl (słowo to pochodzi od francuskiego "miracle" - cud) to bardzo charakterystyczna odmiana średniowiecznego utworu dramatycznego. Rozwinęła się ona ok. XII stulecia, głównie na terenie zachodniej części Europy. Początkowo była związana z ośrodkami przykościelnymi, jednak bardzo szybko doszło do jej... Więcej »

  • Misterium - przykłady, definicja i opis gatunku

    Misterium jest jednym z gatunków charakterystycznych dla średniowiecznej dramaturgii. Jego początki datowane są na X stulecie. Natomiast jako źródła podaje się kulturę ludową oraz tradycje klasztorne. Początkowo przedstawienia tego typu miały formułę intermediów, co oznacza, że były... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 5 =
  • Najnowsze
  • Losowe
Ostatnio komentowane
.
• 2024-09-05 17:12:32
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33
DZIĘKUJĘ
• 2024-07-31 13:21:34
I cóż miał rację Marek Aureliusz który chciał podbić Germanię uderzeniem przez Mor...
• 2024-07-06 19:45:33
O tym, że zmienne w czasie pole elektryczne jest źródłem pola magnetycznego, napisał ...
• 2024-06-27 07:25:33