Średniowiecze to epoka, którą datuje się na okres od 476 r. n.e. do ok. 1492 r. Światopogląd i filozofia tego okresu zostały zdominowane przez religię chrześcijańską oraz – ściśle z nią związany – teocentryzm. Znajdowało to swoje odzwierciedlenie nie tylko w sztuce i średniowiecznym systemie myślowym, ale także w organizacji życia politycznego. Światopogląd tych czasów był w dużej mierze wynikiem postrzegania świata jako stworzonego przez Boga w sposób ściśle określony i zaplanowany.
Światopogląd średniowiecza
Sztuka
Sztuka w średniowieczu pełniła głównie funkcję instrumentalną względem religii. Miała służyć przede wszystkim ukazywaniu ludziom potęgi Boga, nawracaniu ich na właściwą drogę oraz utrwalaniu uporządkowanego światopoglądu. Warto wymienić tutaj m.in.:
- liczne malarskie przedstawienia Sądu Ostatecznego (wykonane np. przez Giotta di Bondone, Jana van Eycka, Hansa Memlinga i Hieronima Boscha; dwaj ostatni artyści pracowali już u schyłku średniowiecza);
- literaturę parenetyczną (wychowawcza, moralistyczna) prezentującą określone wzorce osobowy, np. ascety („Legenda o św. Aleksym”). Innym przykładem literatury parenetycznej, również związanym z tematyką religijną, jest