W XV w. żeglarze portugalscy jako pierwsi wyprawili się drogą morską wzdłuż zachodnich wybrzeży Afryki. Ich podstawowym celem miało być dotarcie do legendarnych w ówczesnym czasie bogactw Azjatyckich. Wydarzenia te zapoczątkowały nową epokę, nie tylko w dziejach Europy ale również całego świata. Najwięcej w tej dziedzinie osiągnął portugalski żeglarz – Vasco da Gama, któremu udało się dotrzeć do portu Kalikat na wybrzeżu Indii.
Po zakończeniu w roku 1492 procesu rekonkwisty, również strona hiszpańska włączyła się w organizowanie wypraw morskich. Na projekt żeglarza z Geniu – Krzysztofa Kolumba, przystali władcy hiszpańscy Ferdynand oraz Izabela. Kolumb chciał dotrzeć do Chin oraz Indii płynąc – w odróżnieniu od Portugalczyków, w kierunku zachodnim.
W wyniku jego błędu w roku 1492 została odkryta Ameryka. W kolejnych latach w skutek następnych wypraw Hiszpanie przejęli władzę nad Ameryką Środkową, a także nad obszarami Ameryki Południowej, które nie znajdowały się pod panowaniem Portugalskim.
Prymat portugalsko – hiszpański w podróżach odkrywczych, utwierdziło dodatkowo dokonanie portugalskiego żeglarza w służbie hiszpańskiej – Ferdynanda Magellana. Jego ekspedycja jako pierwsza w latach 1519 – 1522 opłynęła kulę ziemską, posuwając się z Europy w kierunku zachodnim.
Wyprawa Magellana miała olbrzymie znaczenie dla historii nawigacji morskiej oraz samego procesu poznawania świata przez europejczyków. Sukcesy te zostały wykorzystane przez władców portugalskich i hiszpańskich – uzyskanie zgody papieskiej na podział między siebie wszystkich odkrytych ziem pozaeuropejskich.
7 czerwca w roku 1494 została zawarta umowa między Portugalią a Hiszpanią na zamku w Tordesillas – stąd nazwa Traktat z Tordesillas. Wszystkie obszary, które zostały odkryte podczas wypraw, zostały podzielone między dwoma państwami. Traktat ten został poprzedzony kilkoma bullami papieskimi. W efekcie Ameryka Środkowa i Południowa, z wyjątkiem portugalskiej Brazylii oraz Gujany, znalazły się ostatecznie we władaniu imperium hiszpańskiego.
Już w połowie XVI w. podział świata na strefy ekspansji portugalskiej oraz hiszpańskiej, utwierdzony dodatkowo przez Kościół, nie odpowiadał faktycznemu układowi sił w Europie. Młode i zarazem agresywne kolonializmy – angielski, francuski, a z czasem również holenderski, starły się z potęgami iberyjskimi. Anglicy nieustanie naruszali prawa zastrzeżone na obszarze Ameryki dla Hiszpanii i Portugali. Z czasem zaczęło nawet dochodzić do ataków na hiszpańskie okręty.
Nieunikniona w tej sytuacji konfrontacja militarna zakończyła się ostatecznie sukcesem strony angielskiej. W roku 1588 wielka flota hiszpańska została zniszczona na kanale La Manche przez mniejszą ale nowocześniejszą flotę angielska. Pomimo, iż nie oznaczało to ostatecznej klęski Hiszpanii, jednak jej monopol na morzach został przełamany.