Konrad Mazowiecki (1187 – 1247) wywodzący się z dynastii Piastów, był synem księcia Kazimierza Sprawiedliwego i Heleny – pochodzącej z Czech oraz bratem Leszka Białego. Kazimierz zmarł w roku 1194 pozostawiając wówczas małoletnich jeszcze następców. W spadku książę pozostawił po sobie księstwa – krakowskie, sandomierskie i mazowieckie, nad którymi władzę sprawowali regenci.
Do roku 1202 Konrad pozostawał pod opieką matki. Następnie przypadły mu Mazowsze z Kujawami, a jego bratu Leszkowi – tereny Sandomierszczyzny i pretensje do ziemi krakowskiej. Okres działalności Konrada Mazowieckiego przypadł na czas ostatecznego rozpadu państwa polskiego na liczne niezależne księstwa.
Najwięcej uwagi w swoich działaniach książę mazowiecki poświęcał niepokojącemu sąsiedztwu w postaci pogańskich Prusów. Z tego też względu poparł plan ich chrystianizacji, w roku 1216 nadał dobra w ziemi chełmińskiej biskupowi Chrystianowi. Ten ostatni, za sprawą papieża, został przysłany na te obszary w roli biskupa misyjnego. Cała sytuacja nie przyniosła jednak żadnych zadowalających rezultatów.
Dla Mazowsza w szczególności istotna była obrona granic północnych przed atakami pruskimi. Za ochronę tego obszaru odpowiadał wojewoda mazowiecki Krystyn. Jednak ostatecznie, na skutek konfliktu z Konradem, ten ostatni kazał wydrzeć mu oczy i następnie zamordować. Po jego śmierci nasiliły się najazdy ze strony Prus.
W efekcie narastających i ciężkich w stratach najazdach pruskich, Konrad za cel obrał sobie trwały podbój ich ziem. Udało mu się uzyskać od papieża bulle nadającą kampanii status krucjaty. Pomimo tego podjęte – w latach 1222 – 1223, przez Konrada wyprawy krzyżowe, przy współudziale Leszka Białego oraz Henryka Brodatego – nie rozwiązały problemu najazdów.
Niepowodzenia obronne oraz klęska prób podboju Prus skłoniła Konrada Mazowieckiego do rozpoczęcia pertraktacji w roku 1225, z przedstawicielami zakonu krzyżackiego. Krzyżacy, w tym okresie zostali – za próbę usamodzielnia się i stworzenia własnego odrębnego państwa, wygnani z Węgier. W tej sytuacji przyjęli propozycje Konrada, który sprowadził Zakon na ziemie polskie w roku 1226. Dwa lata później nadał im ziemie chełmińską w zamian za obronę, podbój oraz chrystianizację Prus.
Nadanie Konrada potwierdził cesarz Fryderyk II, który dodatkowo oddał im Prusy. Ponadto władca niemiecki nadał wielkiemu mistrzowi prawa księcia Rzeszy – złota bulla w Rimini (1226). Po skutecznym podboju oraz chrystianizacji plemion pruskich, Krzyżacy utworzyli własne państwo na tych obszarach.