Rewolucja kubańska - przyczyny, przebieg, skutki

Kuba jest byłą hiszpańską kolonią, której udało się uzyskać niepodległość od metropolii  w  1902 roku. Podobnie jak wiele innych państw Ameryki Centralnej i Południowej Kuba była na przełomie XIX i XX wieku państwem niestabilnym, z dużymi różnicami i napięciami społecznymi, jak również chwiejnym, zmiennym systemem rządów. Najważniejszą zmianą, jaka do dzisiaj wpływa na kształt owego państwa-wyspy, była rewolucja z lat 1956-1959.

Od proku 1951 władzę na wyspie przejęła i sprawowała popierana po cichu przez USA dyktatura Fulgencio Batisty. Nie cieszył się on wielkim poparciem społecznym, ale potrafił wykorzystać swoje wpływy w warstwach wyższych na tyle umiejętnie, by kontrolować sytuację. Jego rządy budziły jednak niezadowolenie wielu grup ludności. Jego przejawem był nieudany pucz, przeprowadzony 26.07.1953 roku. Jego organizatorzy byli zmuszeni do pośpiesznego opuszczenia wyspy i szukania szczęścia na emigracji. Jednym z nich był Fidel Castro.

W ciągu trzech lat pomiędzy 1953 a 1956 rokiem Castro, będący wtedy jeszcze mało znanym działaczem, byłym urzędnikiem, zdołał zdobyć szerokie poparcie wśród emigrantów politycznych z wyspy. Swoją pomoc obiecał również słynny rewolucjonista Ernesto "Che" Guevara. Założony przez Castro "Ruch 26 lipca" zaczął zbierać pod swoimi sztandarami coraz więcej zwolenników.

Ośmielony tymi sukcesami Castro wrócił w roku 1956 na Kubę i rozpoczął tworzenie na wyspie opozycji przeciwko dyktatorowi. Początkowo oddział Castro był dosyć niewielki i liczył mniej niż stu członków. Z oczywistych względów nie mogła to być znacząca siła i tuż po lądowaniu na wybrzeżu siły Castro zostały rozproszone. Sam dowódca rewolucji skrył się wraz z dwunastoma towarzyszami w niedostępnej, górzystej części wyspy. Tam rozpoczął tworzenie ruchu oporu, pozyskując do swoich idei rzesze ludności, zmęczonej dyktaturą Batisty. Dość szybko przerodziło się to w wojnę partyzancką (pierwsze większe ataki partyzantka Castro przeprowadziła w roku 1957), którą siły rządowe zaczęły stopniowo przegrywać. Przez kraj przetoczyła się fala protestów i zamachów, z trudem tylko stłumiona przez wojsko. Tymczasem poparcie dla Castro rosło, zwłaszcza po zapowiedziach reform rolnych i socjalnych. W końcu w styczniu roku 1959 Batista i jego zwolennicy byli zmuszeni uciekać z wyspy, po tym jak partyzanci, wsparci przez część wojska i masy ludności, zajęli najważniejsze miasta wyspy, z Hawaną na czele. Zwycięski Castro rozpoczął przekształcanie ustroju wyspy w państwo socjalistyczne.

Zwycięstwo komunistów na Kubie diametralnie zmieniło sytuację na obszarze Ameryki Południowej. Stany Zjednoczone po raz pierwszy poczuły prawdziwe zagrożenie "czerwoną inwazją" dosłownie u swoich bram. Stąd też eskalacja napięcia międzynarodowego i ostra walka o strefę wpływów pomiędzy USA i ZSRR, która w roku 1962 doprowadziła do tzw. kryzysu kubańskiego.