Polityka, rządy Breżniewa w ZSRR i doktryna Breżniewa - historia, założenia, znaczenie

W roku 1964 w ZSRR doszło do swoistego „zamachu stanu”,  w wyniku którego Partia odsunęła od władzy „miękkiego” Nikitę Chruszczowa, skompromitowanego porażkami prestiżowymi z USA. Na jego miejsce ster władzy uchwycił Leonid Breżniew, stary członek KPZR, tworzący podwaliny swojej kariery jeszcze za czasów Józefa Stalina. ZSRR wkroczyło po odwilży w kolejną fazę „zamrożenia”.

Leonid Breżniew należał do frakcji, którą dzisiaj nazywalibyśmy „betonem” partyjnym – osobami stawiającymi pierwszeństwo ideologii i obawiającymi się wszelkich zmian. Taka była również polityka Breżniewa. Za jego czasów doszło do wznowienia kultu Stalina, jak również ogólnej rehabilitacji jego osiągnięć. Breżniew był zwolennikiem twardego kursu, zarówno w polityce wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Stąd też doszło do „zamrożenia systemu” w ZSRR – wszelkie reformy i łagodzenie kursu zostało zahamowane, zamiast tego zaś powrócono częściowo do stalinowskich metod rządzenia państwem. Należy jednak zaznaczyć, że nawet najgorsze czasy breżniewskiego „zamordyzmu” nie charakteryzowały się czystkami czy masowymi mordami politycznymi.

„Zamrożenie systemu” dotyczyło nie tylko samego ZSRR. Breżniew uważał bowiem, że podobnie należy postępować z państwami zależnymi od niego i dbać o to, by nie wyłamywały się one z linii moskiewskiej. Stąd też ograniczenie swobód dla krajów Europy Wschodniej. Każda próba zmiany sojuszy, czy nawet reform systemu przeprowadzanych bez zgody ZSRR powinna spotkać się z interwencją, która utrzymywałaby status quo. Zasada ta została nazwana później tzw. Doktryną Breżniewa i była bezpośrednim powodem do m.in. interwencji w Czechosłowacji (1968) i Afganistanie (od 1979). Breżniew skutecznie powrócił do pełnej kontroli nad blokiem wschodnim, głównie rozwiązaniami siłowymi.