Polityka, rządy Michaiła Gorbaczowa w ZSRR

Michaił Gorbaczow przejął władzę w ZSRR w roku 1985, po serii krótkich rządów kolejnych starych weteranów partii komunistycznej. Swój awans na I sekretarza Gorbaczow mógł zawdzięczać zarówno swojemu względnie młodemu wiekowi, jak i rekomendacji wielu członków Partii, widzących w nim „młodego wilka”.

Istotnie, Gorbaczow był osobą, która doskonale zdawała sobie sprawę z realnego stanu gospodarki Związku Radzieckiego. Lata konkurencji z Zachodem i nieopłacalne decyzje ekonomiczne doprowadziły do ruiny rolnictwa i przemysłu, a cały system komunistyczny stawał się coraz bardziej niewydolny.

Należy zaznaczyć, że Michaił Gorbaczow nie planował początkowo demontażu bloku wschodniego. Wręcz przeciwnie, wszystkie jego reformy miały w założeniu zreformować system i uratować Związek Radziecki. Kluczowym założeniem polityki Gorbaczowa były dwa hasła – głasnost i pierestrojka. Pierwsza z nich oznaczała odejście od większości form cenzury i jawność polityczną, jak również podanie społeczeństwu prawdziwych informacji na temat stanu państwa. W domyśle mająca zmobilizować naród do pracy, doprowadziła do czegoś przeciwnego – nasilenia niezadowolenia, marazmu i załamania. Pierestrojka była skomplikowaną kampanią przyznawania republikom związkowym większej ilości uprawnień, zakończenia rywalizacji z Zachodem i częściowego wprowadzenia kapitału z Zachodu. Podobnie jednak jak głasnost, plant ten, zamiast uratować ZSRR, jedynie przyśpieszył jego upadek. Reformy Gorbaczowa spełniły odwrotny skutek, niż były planowane, nie można jednak powiedzieć, że nie były dobre. Paradoksalnie, Gorbaczow swoimi próbami ratowania ZSRR był jednym z głównych przywódców odpowiedzialnych za koniec bloku wschodniego i Zimnej Wojny.