I kryzys berliński (1948) - przyczyny, skutki, historia

Status Berlina po II wojnie światowej stanowił jeden z punktów zapalnych na mapie powojennych Niemiec. Formalnie miasto to znajdowało się całkowicie na terytorium okupacyjnym strefy radzieckiej, jednakże na mocy postanowień sojuszniczych zachodnie dzielnice były kontrolowane przez Aliantów Zachodnich. Od 1946 roku podział ten powodował, że miasto z wolna dzieło się na dwa oddzielne byty miejskie. Jednakże prawdziwym punktem przełomowym był rok 1948 i tzw. I kryzys berliński.

Wiadomość o przekształceniu zachodnich stref okupacyjnych w Trizonię, będące wstępem do utworzenia Niemiec Zachodnich, spotkało się z ostrymi protestami ZSRR, które walczyło o wpływy w jak największej części Niemiec. W celu zaszantażowania Zachodu i zmuszenia ich do wycofania się z daleko idących decyzji Sowieci odcięli 24 czerwca 1948 roku Berlin Zachodni od reszty kraju, a przede wszystkim – od sfer zachodnich, zamykając wszelkie drogi komunikacji lądowej. Pretekstem, jak również pośrednim powodem blokady była przeprowadzana w zachodnich strefach reforma walutowa, mogąca zagrażać sytuacji w NRD. Blokada oznaczała, że Sowieci starali się złamać miasto głodem. W odpowiedzi Amerykanie rozpoczęli trwającą  prawie rok operację dowożenia żywności i środków do życia drogą lotniczą – tzw. most powietrzny do Berlina. Obie strony oczywiście cały czas uciekały się do prowokacji i wzajemnych ostrzeżeń.

Ostatecznie kryzys berliński zakończył się w maju 1948 roku na drodze dyplomatycznej. Trizonia  przekształciła się w oddzielne państwo – Republikę Federalną Niemiec (RFN, 1949 rok), ZSRR musiało pogodzić się z fiaskiem swoich planów zwiększenia własnej strefy wpływów, zlikwidować blokadę Berlina i uznać istnienie RFN. Już wkrótce jednak radziecka strefa została przekształcona w drugie państwo niemieckie – Niemiecką Republikę Demokratyczną (NRD,1949 rok). Podział Niemiec stał się faktem, zaś kryzys berliński stał się pierwszym wielkim prestiżowym starciem mocarstw.