Aleksander I urodził się 23.12.1777 roku w Petersburgu. Był najstarszym synem ówczesnego cara, Pawła I. Jako władca był dobrze wykształcony i przygotowany do pełnienia swojej roli, jako że zarówno jego babka, Katarzyna II, jak i ojciec widzieli w nim następcę.
W roku 1801 doszło do spisku na życie Pawła I, który zginął zamordowany przez spiskowców. Niejasna jest rola w tych działaniach samego Aleksandra. Jedni uważają go za głównego sprawcę zbrodni, inni sądzą, że o niczym nie wiedział i został postawiony przed faktem dokonanym, gdy spiskowcy obwołali go nowym carem.
Panowanie Aleksandra I przypada na okres walk kolejnych koalicji antyfrancuskich z rosnącym w siłę Napoleonem. Aleksander I zaangażował swoje państwo w te wojny, nie odnosząc jednak sukcesów w czasie pierwszych lat kampanii. Po klęskach z lat 1805-1807 był zmuszony do podpisania pokoju w Tylży i zaakceptowania istnienia Księstwa Warszawskiego.
W 1812 roku doszło do ponownej wojny z cesarzem francuskim, bowiem Aleksander nie miał zamiaru przestrzegać postanowień traktatu tylżeńskiego dotyczących zakazu handlu z Anglią, godziło to bowiem w jego gospodarkę. Ostatecznie, mimo zajęcia Moskwy, Napoleon poniósł w Rosji klęskę i zmuszony był wycofać swoje siły. Wkrótce armie rosyjskie były jednym z trzonów zwycięskiej koalicji.
Na Kongresie Wiedeńskim Aleksander I domagał się dla siebie całego Księstwa Warszawskiego, jednkaże ostatecznie zgodził się jedynie na większą część jego terytoriów, z których powstało Królestwo Polskie. Z jego też inicjatywy władcy europejscy utworzyli Święte Przymierze, mające strzec postanowień Kongresu Wiedeńskiego.
Pod koniec życi popadł w mistycyzm, stał się przesadnie religijny i pobożny. Oficjalnie umarł w 1825 roku, istnieją jednak pogłoski, że żył dalej, pod zmienionym nazwiskiem, jako prosty mnich.