Co to jest mistycyzm?
Mistycyzmem (gr. mystikos – „tajemny”) nazywa się prąd filozoficzno-religijny występujący w różnych religiach świata, którego podstawą jest przekonanie wiernych o możliwości bezpośredniego i pozazmysłowego połączenia duszy ludzkiej z rzeczywistością transcendentną. Owa rzeczywistość jest różnie rozumiana przez poszczególne systemy filozoficzno religijne, tj. albo jako byt osobowy (Bóg) bądź jako byt nieosobowy (bliżej nieokreślone sacrum). W obu przypadkach w ramach doświadczenia mistycznego dochodzi do zniesienia granicy między podmiotem doznającym i przedmiotem (bytem) doznawanym. Tym przeżyciom mogą towarzyszyć różne zjawiska jak np. ekstaza czy wizje. Zazwyczaj doświadczenia mistyczne są poprzedzone kontemplacją i ascezą.
Mistycyzm chrześcijański
W tradycji chrześcijańskiej mistycyzmem nazywa się nadprzyrodzone i bezpośrednie doświadczenie obcowania oraz komunikowania się z Bogiem, które możliwe jest dzięki łasce chrztu świętego.
Doświadczenie mistyczne w chrześcijaństwie jest możliwe dzięki Bożemu działaniu i jego pojawienie uzależnione jest wyłącznie od woli Boga. Z drugiej jednak strony wierny musi być na nie otwarty. Niemniej nie da się doświadczenia mistycznego w żaden sposób wywołać (np. ascezą). Człowiek jest tylko biernym, uległym odbiorcą boskiej interwencji w swoje osobiste życie duchowe. Są to chwile krótkie i niezaplanowane przez mistyka.
Doświadczenie mistyczne jest zatem szczególną łaską. Dotyczy jednak tylko tych wiernych, którzy prowadzą „życie mistyczne”, tj. rozwijają łaskę chrztu świętego, chociażby uczestnicząc w sakramentach. Innymi słowy, jest dostępne wyłącznie dla osób wierzących.
Poznanie, jakie rodzi się z doświadczenia mistycznego, jest poznaniem ogólnym i ubogim w szczegóły. Jawi się jednak jako bezdyskusyjna i narzucona oczywistość i cechuje bogactwem emocji i uczuć. Z tych względów jest niemożliwe do wyrażenia w dostępnych człowiekowi słowach i pojęciach; relacje doświadczeń mistycznych charakteryzują się specyficznym językiem symboli.
Doświadczeniu mistycznemu mogą towarzyszyć pewne fenomeny, które nie są spotykane w zwyczajnym życiu chrześcijańskim, np. stygmaty, lewitacje, zawieszenia niektórych władz zmysłowych i cielesnych, ekstaza.
Mistykami chrześcijańskimi byli m.in. św. Teresa z Avila, św. Jan od Krzyża, Eckhart von Hochheim (zwany Mistrzem Eckhartem).