Polski romantyzm to nie tylko trzech wieszczów (Mickiewicz, Słowacki, Krasiński) oraz Norwid czy Aleksander Fredro. W okresie tym tworzyło również wielu innych znakomitych twórców, o których warto pamiętać.
Ukraińska szkoła poetów
Bardzo istotną rolę w polskiej literaturze odegrała tzw. „ukraińska szkoła poetów”, czyli grupa twórców wywodzących się z wschodnich kresów Polski, którzy w swoich dziełach nawiązywali do realiów tamtych miejsc, a więc do historii Podola i Wołynia (zwłaszcza motywów kozackich), topografii, wschodniej obyczajowości, języka i kultury.
Najważniejszą osobowością tej formacji był Józef Bohdan Zaleski, który w XIX wieku był uważany za trzeciego wieszcza. Jego twórczość cieszyła się ogromną popularnością, zwłaszcza wśród emigrantów, którym podobała się nostalgiczna poetyka jego utworów. Ulubionym gatunkiem Zaleskiego była ukraińska dumka („Dumka hetmana Kosińskiego”, „Dumka Mazepy”), ponadto był on autorem poematu fantastycznego pt. „Rusałki”.
Innym ważnym nazwiskiem jest także Antoni Malczewski, twórca słynnej „Marii”, powieści poetyckiej uważanej przez wielu badaczy za najpiękniejszą powieść romantyzmu, przewyższającą nawet Mickiewiczowskiego „Konrada Wallenroda”. Powieść została osnuta na autentycznym wydarzeniu zamordowania Gertrudy Komorowskiej (ukochanej żony późniejszego zdrajcy Polski Szczęsnego-Potockiego).
Kolejnym pisarzem o wielkim talencie, zaliczanym do tej szkoły, jest Seweryn Goszczyński, który pisywał powieści gotyckie, utrzymane w poetyce grozy i tajemniczości, np. „Zamek kaniowski”, „Król zamczyska”. W czasie powstania natomiast zasłynął z liryków patriotycznych: „Uczta zemsty”, „Muzyka wojskowa”. Do pisarzy tej szkoły czasami zalicza się także Juliusza Słowackiego, a z twórców mniejszej rangi, np. Michała Czajkowskiego („Wernyhora”). Formacja ta stworzyła w polskiej literaturze wspaniały, romantyczny mit bujnej Ukrainy, miejsca o krwawej historii i pięknej przyrodzie.
Poeci krajowi
Ważną grupę twórców stanowili również tzw. „poeci krajowi”. Nazwa ta ma za zadanie odróżniać ich pisarstwo od twórczości wielkich emigrantów. Pisarze ci skupiali się na treściach patriotyczno-rewolucyjnych. Najważniejsze znaczenie w ich dziełach miały uroda polskiego krajobrazu, ale też kwestie społeczne i oczywiście walka o wolność. Ważną grupę wśród tej formacji stanowili twórcy odwołujący się do motywów ludowych. Wyrażało się to nie tylko w elementach folklorystycznych, ale także w prostych formach ich dzieł stylizowanych na ludową piosenkę lub żołnierską pieśń.
Należy tu zatem Wincenty Pol, twórca liryków żołnierskich, często związanych z konkretnymi wydarzeniami, np. z powstanie listopadowym: „Pieśni Janusza”, poemat „Pieśń o ziemi naszej”, „Krakusy”, „Śpiew z mogiły”. Innym poetą-żołnierzem był Lucjan Siemieński („Dumki”, „Trzy wieszczby”). Następnie Gustaw Ehrenberg, który został zesłany na 20 lat syberyjskiej katorgi („Dźwięki minionych lat”). Ryszard Berwiński to z kolei gloryfikator ziemi wielkopolskiej („Bogunka na Gople”, „Don Juan poznański”). Kolejnym ważnym nazwiskiem jest Władysław Syrokomla, słynny „lirnik wioskowy” (np. „Gawędy i rymy ulotne”, „Urodzony Jan Dęboróg”). Należy też wspomnieć o Mieczysławie Romanowskim jako autorze wierszy niepodległościowych i powieści poetyckiej „Dziewczę z Sącza”.
Jednym z zaś najważniejszych twórców krajowych był oczywiście Teofil Lenartowicz związany z ludowym nurtem polskiej literatury. Poeta opiewał w swoich utworach piękno Mazowsza, był również związany z cyganerią warszawską. Jego ważniejsze zbiory poetyckie to „Lirenka”, „Nowa lirenka”, „Polska ziemia w obrazach” czy „Opowiadania mazowieckiego lirnika”. Innym poetą wysokiej rangi był też Kornel Ujejski, który wzorował swoją twórczość na wielkich romantykach („Maraton skarg Jeremiego”, „Melodie biblijne”, „Tłumaczenia Szopena”).
Józef Ignacy Kraszewski
W obrębie prozy z kolei zjawiskiem o olbrzymim znaczeniu była twórczość Józefa Ignacego Kraszewskiego, wielkiego powieściopisarza, który pozostawił po sobie kilkaset powieści historycznych, o tematyce ludowej i społeczno-obyczajowej. Najważniejsze teksty poruszające problematykę wiejską to „Ulana”, „Chata za wsią” czy „Historia kołka w płocie”. Z jego powieści historycznych najbardziej znane są „Hrabina Cosel” czy „Stara baśń”. Ważne powieści obyczajowe to natomiast: „Latarnia czarnoksięska”, „Dziecię starego miasta”.