Pozytywizm - charakterystyka epoki (ramy czasowe, pojęcia, filozofia) - strona 2

encer).

Ważnym pojęciem epoki, mocno eksploatowanym przez pozytywizm w Polsce, był organicyzm, a więc przekonanie, iż wszelkie twory społeczne mają charakter organizmu, a poszczególne instytucja działają na zasadzie organów. Żeby cały system był „zdrowy”, trzeba dbać o jednoczesny rozwój wszystkich instytucji i wszystkich warstwa społecznych, ponieważ problemy w jednej sferze wpływają na kondycję całego organizmu społecznego (m.in. H. Spencer).

Polska

Po upadku powstania styczniowego próbowano zmienić styl walki z zaborcami. Starania o niepodległość nie były już jednoznacznie kojarzone z organizowaniem czynu zbrojnego czy z działalnością spiskową, mającą doprowadzić do bezpośredniej walki z wojskami trzech wrogich mocarstw. Pomysły romantyków zostały zdyskredytowane, ponieważ do tej pory nie przyniosły żadnych efektów, poza represjami i zsyłkami.

http://eszkola.pl/img/galleries/thumb/home/Aleksander_Gierymski_Zydowk_z_cytrynami.jpg
Aleksander Gierymski, Żydówka z cytrynami (1881)

Główne założenie polskich pozytywistów było takie, że jeśli Polacy chcą w przyszłości walczyć z zaborcami i być dla nich godnymi przeciwnikami, najpierw muszą uczynić swój kraj silniejszym gospodarczo i podnieść poziom wykształcenia. W związku z tym postawiono na pracę organiczną i pracę u podstaw. Ta pierwsza miała na celu doprowadzenie wszystkich trzech zaborów do mniej więcej tego samego poziomu rozwoju kulturalnego i gospodarczego. Najbardziej bowiem rozwinięty gospodarczo był zabór pruski, najbiedniejszym i zacofanym, chociaż najmniej poddawanym represjom – zabór austriacki.

W haśle pracy u podstaw wyrażało się natomiast przekonanie o konieczności kształcenia ludu, tak, by stał się on bardziej świadomy i potrafił śmiało przedstawiać swoje problemy i potrzeby. Chodziło też o to, by wciągnąć chłopów w pracę na rzecz odzyskania niepodległości. Praca u podstaw była prawdziwą misją nowej warstwy inteligenckiej, wywodzącej się przede wszystkim z mieszczaństwa.

Pozytywiści postawili sobie także za cel doprowadzenie do asymilacji Żydów, którzy nie do końca byli zjednoczeni ze społeczeństwem polskim, co skutkowało tym, iż organizm społeczny był rozbity. W rzeczywistości chodziło także o asymilację innych mniejszości narodowych i próbę ich pozyskania dla sprawy niepodległości. Warto wspomnieć tu jeszcze o walce pozytywistów na rzecz emancypacji kobiet, które coraz częściej próbowały zabierać głos w sprawach publicznych.

3. Literatura na świecie w II połowie XIX w.

Dominująca staje się poetyka realizmu. Twórcy dążą do wiernego przedstawienia rzeczywistości. Eliminuje się więc wszelkie elementy fantastyczne, powściągana jest wyobraźnia na rzecz dokładnej obserwacji. Pisarze zamieniają się w badaczy, a efekty owych prywatnych badań przedstawiają najczęściej w powieściach, które idealnie nadają się do tego, by diagnozować rzeczywistość. Żeby napisać książkę, nie wystarczy już tylko usiąść, wymyślić jakiś temat, popuścić wodze fantazji. Pisanie zamienia się w prawdziwą naukową pracę.

Według założeń realizmu, twórca powinien najpierw zebrać materiały, rozmawiać z ludźmi, by dowiedzieć się jak najwięcej o ich sytuacji. Powieść staje się prawdziwym studium człowieka i społeczeństwa. Najściślej założenia te realizował Honoriusz Balzac, autor gigantycznego cyklu powieściowego pt.: „Komedia ludzka”. Obok niego istotnymi pisarzami epoki byli Gustave Flaubert („Pani Bovary”), Charles Dickens, Lew Tołstoj. Najczęściej przedstawiają oni swoich bohaterów na tle wielkiej panoramy społecznej i istotnych wydarzeń historycznych („Wojna i pokój” Tołstoja). Powieści stają się obszerne, ponieważ poruszane w nich problemy są drobiazgowo analizowane, a artyści dbają o to, by czytelnik otrzymał jak najwierniejszy obraz rzeczywistości.

Polecamy również:

  • Wiktor Gomulicki - biografia, książki

    Wiktor Gomulicki – polski poeta, powieściopisarz, eseista, badacz historii Warszawy. Więcej »

  • Anton Czechow - życie, twórczość, biografia

    Anton Pawłowicz Czechow urodził się w styczniu 1860 r. w rosyjskim Taganrogu w niezbyt zamożnej rodzinie kupieckiej. Był wnukiem pańszczyźnianego chłopa, który wykupił siebie i rodzinę, i synem sklepikarza. Po ukończeniu miejscowego gimnazjum (dwukrotnie powtarzał klasę) rozpoczął studia medyczne w... Więcej »

  • Karol May – biografia, książki

    Karol May był powieściopisarzem pochodzenia niemieckiego. Urodził się 25 lutego 1842 roku w Ernstthal. Popularność zyskał przede wszystkim jako autor książek o przygodach na Dzikim Zachodzie. Pisarz pochodził z dosyć ubogiej rodziny, trudniącej się tkactwem. Więcej »

  • Światopogląd i filozofia pozytywizmu

    Początki pozytywizmu są ściśle powiązane z osobą francuskiego myśliciela – Augusta Comte’a. To właśnie on stworzył podstawy nowego systemu myślowego, który nazwany został filozofią pozytywistyczną (od wydawanego w latach 1830 – 1842 sześciotomowego dzieła „Kurs filozofii... Więcej »

  • Sztuka II połowy XIX wieku - charakterystyka

    Sztuka II połowy XIX wieku określona była głównie przez zasadę dokładnego oddawania rzeczywistości. Na rzecz tego postulatu zrezygnowano z wszelkich sposobów upiększania świata, starając się ukazać jego pełny, realny kształt. Dzieła zaczęły dotykać bardziej przyziemnej tematyki. Przedstawiały... Więcej »

Komentarze (1)
Wynik działania 5 + 1 =
Kacpre
2022-02-24 08:53:58
dobre
  • Najnowsze
  • Losowe
Ostatnio komentowane
H
• 2023-06-02 09:43:13
fff
• 2023-06-01 19:03:56
git
• 2023-06-01 18:44:19
To się równa 8. Proste ????
• 2023-06-01 16:34:44
fajne
• 2023-05-30 14:32:19