Aleksandra Billewiczówna jest główną postacią żeńską w „Potopie” Henryka Sienkiewicza. Wywodziła się ze starego rodu szlacheckiego, a jej wychowaniem zajmował się dziadek – Herakliusz Billewicz, który zapisał jej rękę Andrzejowi Kmicicowi. Jednak kobieta nie chce wiązać się z negatywnie postrzeganym przez siebie mężczyzną, dopóki ten nie odkupi swoich win. Jej bezkompromisowa postawa w tej kwestii staje się jednym z katalizatorów przemiany młodego chorążego orszańskiego.
Oleńka to piękna kobieta – uwagę zwracały jej płowe włosy, blada cera, delikatne rysy twarzy oraz dumne błękitne oczy. Przy całej tej kruchości istniała w Oleńce również olbrzymia stanowczość, która zmuszała mężczyzn do szacunku wobec niej. Wyniosłe oblicze Oleńki nie podobało się kompanom Kmicica, którzy skłaniali się raczej ku dziewkom skorym do zabawy, zaś Oleńka odznaczała się dużą powagą.
Aleksandra Billewiczówna w „Potopie” to uosobienie wszystkich najważniejszych cnót polskiej szlachcianki. Wychowana w myśl tradycji patriotycznej, kocha swój kraj, przestrzegając przy tym najważniejszych zasad wpojonych jej przez rodzinę – chętnie staje po stronie słabszych, potępia bezsensowną przemoc. Wielkim szacunkiem darzy ludzi wiernych ojczyźnie i szanujących prawo. Z tego względu pogardza cieszącym się olbrzymim majątkiem Radziwiłłem, gdyż człowiek ten za nic ma sprawy polskie i potajemnie spiskuje z wrogiem.
Oleńka, choć jest kobietą, potrafi doskonale radzić sobie w sytuacjach, w których niejeden żołnierz straciłby głowę. Nie wpada w panikę podczas ataku Szwedów na Wołmontowicze, ale chce jak najlepiej zorganizować obronę i zająć się rannymi. Z kolei gdy była więziona w Taurogach wraz z Tomaszem Billewiczem i Anusią Borzobochatą, to właśnie ona wymyśliła plan ucieczki z twierdzy Radziwiłła. Odwaga i duma pozwalały Oleńce stawiać opór w każdej przykrej sytuacji, czego dowodem były zdarzenia mające miejsce podczas wizyty Kmicica – mężczyzna zaproponował jej schronienie w Kiejdanach, jednak Oleńka nie chciała zadawać się z kimś, kogo postrzegała jako zdrajcę (chociaż uczucie do Kmicica wciąż się w niej tliło).
Najważniejszą cechą Oleńki jest z pewnością jej żelazna konsekwencja. Niezależnie od sytuacji pozostawała wierna wyznawanym przez siebie zasadom i wartościom. Wszystkie dokonywane przez nią wybory determinowane były światopoglądem, w którym znaczenie miały honor, rozsądek i prawość, oraz go potwierdzały. Wiele miejsca w swoim życiu Oleńka poświęciła Bogu, modląc się nawet za swoich wrogów; nie potrafiła jedynie prosić Stwórcy o łaski dla Kmicica, kiedy dowiedziała się, że ten chciał zabić króla (co oczywiście było pomówieniem). Później nie mogła sobie tego darować.
Oleńka jest niezwykle pozytywną postacią. Niezłomność charakteru, prawość i wewnętrzną dobroć łączy z wielką roztropnością i odwagą. Dodatkowo, pozostawała ona stała w uczuciu do Kmicica, chociaż jego postawa ją rozczarowywała. Nigdy nie potrafiła odmówić innym pomocy, czego dowodem było otaczanie opieką rannych, również głównego bohatera. Zupełnie odróżniała się ona od innych pań żyjących w jej epoce – nigdy nie traciła głowy: ani dla mężczyzny, ani w obliczu zagrożenia.