Definicja
Termin antonim pochodzi z języka greckiego i oznacza ‘przeciw imieniu’ (anti – „przeciw”, onoma – „imię”).
Jest to wyraz lub wyrażenie o znaczeniu przeciwstawnym względem znaczenia innego, zestawianego z nim wyrazu.
Antonimy najczęściej rozpatrywane są jako pary wyrazów o znaczeniach opozycyjnych lub jako całe grupy wyrazów. Dziedzina wiedzy, która zajmuje się antonimami to językoznawstwo.
Zastosowanie i sposób tworzenia
W stylistyce antonimy wykorzystuje się by wydobyć kontrasty i sprzeczności myślowe oraz urozmaicić słownictwo.
Antonim tworzy się poprzez zastosowanie określonych przedrostków np. nie-, a- lub anty- (nieprzyjemny, amoralny, anormalny, nienormalny, nietrudny). Ścisłe przeciwieństwa tworzy się również po prostu za pomocą zupełnie osobnych wyrazów, choć powiązanych ze sobą znaczeniowo.
Rodzaje
W językoznawstwie wyróżnia się trzy rodzaje antonimów:
- właściwe, podlegające stopniowaniu (np. wysoki – wyższy)
- konwersje, odpowiadające relacji odwrotnej (np. mąż – żona)
- o znaczeniu komplementarnym, dla których charakterystyczne jest, że zaprzeczenie jednego wyrazu, jednocześnie go potwierdza (np. Anna nie jest zamężna tzn. Anna jest panną).