Onomatopeja - definicja, zastosowanie

Definicja

Onomatopeja to inaczej wyraz dźwiękonaśladowczy. Polega na dobieraniu słów w taki sposób, by w swoim brzmieniu naśladowały odgłosy jakiegoś zjawiska lub postaci. Mogą to być dźwięki np. dźwięk klaksonu lub odgłosy naturalne np. szczekanie psa.

Zastosowanie i przykłady

Onomatopeja jako figura retoryczna najczęściej stosowana jest w poezji. Autor decyduje się na jej użycie po to by np. wywołać u odbiorcy pożądany nastrój np. grozę, obawę, zaciekawienie.

Onomatopeja jest oparta na słownictwie, które oddaje odgłosy przyrody, jednak nie musi się ona ograniczać do jednego wyrazu. Może obejmować cały utwór i skupiać pewne dźwięki w przestrzeni całego tekstu np. oddać grzmienie burzy poprzez zastosowanie zestawień głosek zwarto-wybuchowych lub szum wiatru dzięki głoskom szczelinowym. Nagromadzenie odpowiednich głosek, instrumentacja czy rytmizacja wzmacniają efekt onomatopei.

Najlepiej widać to na przykładzie wiersza Juliana Tuwima Lokomotywa, w którym poeta wybrał taki czasowniki i wykrzykniki dźwiękonaśladowcze, że czytelnik wręcz odczuwa ciężar pociągu:

Stoi na stacji lokomotywa,
Ciężka, ogromna i pot z niej spływa:
Tłusta oliwa.
Stoi i sapie, dyszy i dmucha,
Żar z rozgrzanego jej brzucha bucha:
Buch – jak gorąco!
Uch – jak gorąco!
Puff – jak gorąco!
Uff – jak gorąco!
Już ledwo sapie, już ledwo zipie,
A jeszcze palacz węgiel w nią sypie.

Jednosylabowe onomatopeje oddające wprowadzenie lokomotywy w ruch robią równie dynamiczne wrażenie na odbiorcy.

Innym przykładem onomatopeizacji jest wiersz Leopolda Staffa Deszcz jesienny.

Polecamy również:

  • Alegoria

    Termin alegoria wywodzi się z języka starogreckiego i oznacza ‘mówienie o czymś w przenośni, obrazowo’. Używany jest głównie w dziedzinie sztuk plastycznych i literatury i odnosi się do obrazu lub słowa przedstawiającego pojęcie, myśl lub ideę za pomocą obrazu o charakterze symbolicznym,... Więcej »

  • Aliteracja

    Aliteracją nazywamy powtórzenie jednakowych układów głoskowych na początkach kolejnych wersów lub wyrazów ze sobą sąsiadujących – jest to jeden ze sposobów instrumentacji głoskowej. Więcej »

  • Anafora

    To środek stylistyczny, polegający na celowym powtórzeniu tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych części wypowiedzi. Mogą to być wersy, zdania albo kolejne strofy. Najczęściej występuje w poezji i sztuce oratorskiej. Więcej »

  • Animizacja

    naczej nazywana ożywieniem, jest środkiem stylistycznym, polegającym na nadaniu cech istot żywych przedmiotom nieożywionym. Uznajemy ją za odmianę metafory. Więcej »

  • Antonimy - definicja, zastosowanie

    Termin antonim pochodzi z języka greckiego i oznacza ‘przeciw imieniu’ (anti – „przeciw”, onoma – „imię”). Więcej »

Komentarze (1)
Wynik działania 3 + 5 =
Olga
2020-04-22 11:48:12
Super, a czy można wypisać więcej więcej wyrazów, ale w linii lub rzędzie? Moim zdaniem jest ich tu trochę za mało
  • Najnowsze
  • Losowe
Ostatnio komentowane
.
• 2023-06-04 13:15:02
;
• 2023-06-04 12:38:28
Hejka może być
• 2023-06-04 08:47:54
H
• 2023-06-02 09:43:13
fff
• 2023-06-01 19:03:56