W latach 1864-1871 Prusy prowadziły szereg zwycięskich wojen przeciwko kolejnym przeciwnikom, mogącym zagrozić ich planom zjednoczeniowym w stosunku do państw Związku Niemieckiego. Po pokonaniu Danii, Austrii i wreszcie Francji nie pozostał już nikt, kto mógłby oponować i 18 stycznia 1871 w Wersalu doszło do utworzenia Cesarstwa Niemieckiego, znanego też jako II Rzesza Niemiecka, nawiązując tym samym do tradycji średniowiecznych. Cesarzem niemieckim został naturalnie Wilhelm I.
W wyniku zjednoczenia Niemiec w samym centrum Europy powstało nowe, bardzo silne i ambitne państwo, o ogromnym potencjale gospodarczym i militarnym. Istotnie, Niemcy cesarskie bardzo szybko się rozbudowywały i bogaciły. Era cesarskich Niemiec była erą inwestycji w infrastrukturę. W wyniku wojny francusko - pruskiej Niemcy dostały w ramach reparacji wojennych ogromne ilości pieniędzy od pokonanej Francji, które wykorzystywano między innymi do budowy całego szerego gmachów użyteczności publicznej. Do dzisiaj w wielu miastach byłego zaboru niemieckiego widać ślady tych inwestycji, w postaci gigantycznych ratuszów, urzędów pocztowych czy powiatowych, zbudowanych z charakterystycznej czerwonej cegły.
Niemcy prędko zaangażowały się w wyścig militarny i kolonialny, jako ostatni gracze w tym drugim jednak nie mogli liczyć na duże zdobycze. W istocie niemieckie kolonie ograniczyły się do kilku posiadłości w Afryce i Azji. Jednym z celów zagranicznej polityki niemieckiej było zdobycie większej ilości posiadłości zamorskich. Znacznie lepiej Niemcom poszło w kwestii zbrojeń. Hojnie finansowany z budżetu państwa przemysł zbrojeniowy i ciężki rozkwitał, a armia niemiecka stawała się najlepszą w Europie. Od początku XX wieku rozpoczęto również wielką rozbudowę floty, co było jednak dużym błędem, zaniepokoiło bowiem Wielką Brytanię, tradycyjnego hegemona na morzach. Wielką sławę zyskało imperium finansowe Kruppa, oparte na posiadanych przez niego zakładach metalurgicznych i zbrojeniowych. Innym wielkim producentem był między innymi elbląski przemysłowiec Ferdynand Schichau.
Rozwój finansowy i gospodarczy wpływał dodatnio także na położenie materialne Polaków. Był to okres wielkiej rozterki dla naszych rodaków mieszkających pod władaniem niemieckim. Z jednej strony okres Cesarstwa to epoka największych nacisków germanizacyjnych i walki z polskością, z drugiej jednak - również okres gospodarczej koniunktury i możliwości bogacenia się. Wielu Polaków wyjeżdżało do pracy w centralnych Niemczech, stąd polskie kolonie w Westfalii i Nadrenii.
Należy jednocześnie pamiętać, że mimo zjednoczenia Niemiec nie były one państwem jednolitym, a raczej federacją kilku państw. Mimo dominującego żywiołu pruskiego (stąd niektórzy historycy mówią nie tyle o zjednoczeniu, co o "sprusaczeniu" Niemiec) wyraźną odrębność zachowały też różne mniejsze państwa, m.in. Bawaria, Saksonia i Wirtembergia, wystawiające nawet oddzielną armię. Niejako symbolem owej unikalnej sytuacji było to, że przez prawie 50 lat istnienia Cesarstwo Niemieckie nie miało nawet oficjalnego hymnu państwowego.