Wincenty zwany Kadłubkiem - Mistrz Wincenty urodził się ok. 1150/1160 w Karwowie pod Opatowem, zmarł w 8 III/4 IV 1223 roku. Podjął studia w Bolonii i Paryżu, gdzie jako jeden z pierwszych Polaków uzyskał tytuł magistra –mistrza (dzisiejszy tytuł doktora). Pierwsza zmianka z jego tytułem mistrza, pojawia się w dyplomie od Kazimierza Sprawiedliwego z 12 IV 1189 roku. Po powrocie do Polski, Wincenty przyjął święcenia kapłańskie. Później przebywał na dworze książęcym Kazimierza Sprawiedliwego, za którego namową zaczął pisać Kronikę polską - oryginalny tytuł (łac.) Chronica Polonorum. Na dworze książęcym pełnił funkcję notariusza, później kronikarza.
Po śmierci Kazimierza Sprawiedliwego, Wincenty w 1195 został prepozytem kolegiaty sandomierskiej. W 1207 roku po śmierci biskupa krakowskiego Pełka, Wincenty został wybrany na jego następcę. Wybór ten został zatwierdzony bullą z 18 III 1208 roku przez papieża Innocentego III.
Był zwolennikiem reform proponowanych przez arcybiskupa Kietlicza, dotyczących wprowadzenia celibatu czy uniezależnienia kościoła od władzy świeckiej. Popierając te reformy, brał udział w synodach: w 1210 roku w Borzykowie, w 1212 roku w Matyczowie, w 1214 roku w Wolborzu. W tych synodach brali udział również książęta: Konrad Mazowiecki, Henryk Brodaty, Leszek Biały oraz Władysław Odonicz. Reformy były również przeprowadzane w 1213 roku na zjazdach w Gnieźnie i Sieradzu.
Biskup krakowski Wincenty wspierał zakony cystersów i bożogrodowców. Kolejnymi dokonaniami biskupa Wincentego, były: zreformowanie kapituł prowincjonalnych, w 1213 roku zlikwidowanie kolegiaty w Kijach, w 1214 roku oddanie wsi Podłęże oraz kościoła zreformowanej kolegiacie w Kielcach, w 1216 roku konsekrację bazyliki pod wezwaniem św. Floriana w Krakowie, udział w 1215 roku w Soborze Loteriańskim IV (miał charakter reformistyczny) oraz koronacji Kolomana Węgierskiego na króla Rusi Halickiej.
Wincenty po powrocie do kraju wprowadził ustalenia z soboru – obowiązek spowiedzi i Komunii wielkanocnej, obostrzone przepisy odnośnie małżeństwa, które miały nie dopuścić do konkubinatów, obostrzono przepisy dotyczące karności kościelnej dotyczące przede wszystkim celibatu duchownych, na tym soborze ogłoszona została nowa krucjata przypadająca na rok 1217.
Dodatkowo podniósł poziom w szkole katedralnej. Wprowadził lampkę przed tabernakulum – by podkreślić cześć Najświętszemu Sakramentowi. Jednocześnie szerzył kult biskupa św. Stanisława jak i św. Floriana.
W 1218 roku – za pozwoleniem papieża Honoriusza III, zrzekł się urzędu biskupa i wstąpił do klasztoru cystersów w Jędrzejowie, gdzie zmarł 5 lat później. W klasztorze przed śmiercią, zdążył napisać 4 księgę swojej kroniki – trzy pierwsze napisał będąc biskupem krakowskim. Historia urywa się na 1202 roku.
Wincenty jest pierwszym historykiem polskim. Kronika napisana jest w języku łacińskim w formie dialogu. W swoim dziele zebrał wszystkie mity i podania o powstawaniu Polski.
Po śmierci Wincenty Kadłubek został pochowany w prezbiterium klasztornego kościoła, oznaczać to może, że zmarł w opinii świętości. Jego grób nawiedzali Konrad Mazowiecki, król Kazimierz Wielki, król Kazimierz Jagiellończyk wraz ze matką królową Zofią oraz Jan Długosz. Wincenty zwany Kadłubkiem został beatyfikowany 18 II 1764 roku przez papieża Klemensa XII.