Tabernakulum (łac. tabernakulum: namiot, przybytek) to ozdobna skrzynka bądź szafka, zamykana na klucz, w której przechowywane są konsekrowane hostie. Używa się ich do udzielania Komunii św. chorym i umierającym, do błogosławieństwa eucharystycznego oraz do adoracji przez tych, którzy „nawiedzają” Najświętszy Sakrament.
Dawniej (tj. do II Soboru Watykańskiego) tabernakulum znajdowało się w samym ołtarzu głównym. Dziś natomiast należy go szukać za ołtarzem lub w bocznej kaplicy. Przed tabernakulum lub obok niego umieszczona jest świeca bądź światełko elektryczne. Jest to tzw. wieczna lampka, która pali się dzień i noc. Owo światło ma symbolizować sakramentalną obecność Chrystusa.
Genezy tabernakuli chrześcijańskich upatruje się w tabernakulum żydowskim. Nosiło ono nazwę Namiot Spotkania (stąd też nazwa tabernakulum) i służyło jako przenośne sanktuarium, w którym przechowywano Arkę Przymierza podczas wędrówki przez pustynię. Arka stanowiła symbol Bożej obecności. Obecnie w synagogach znajduje się tzw. Aron ha-kodesz, będący rodzajem „szafy”, w której umieszczane są zwoje Tory. Przy Aron ha-kodesz, tak jak i przy tabernakulum chrześcijańskim, umieszczana jest lampka wiecznego światła.