Księgi liturgiczne

Księgi liturgiczne to księgi według których odprawia się liturgie oraz nabożeństwa w Kościele. Zawierają one teksty i przepisy dotyczące obrzędów Kościoła Katolickiego. Wszystkie zostały zatwierdzone przez Stolicę Apostolską i obowiązują na całym świecie. Dzięki księgom sprawowana liturgia jest jednolita i zgodna z wyznawaną wiarą.

Nie należy mylić ksiąg liturgicznych z tzw. książkami pobożnymi, które zawierają z kolei modlitwy i nabożeństwa prywatne –  księgami liturgicznymi NIE SĄ modlitewniki, kancjonały, mszaliki i śpiewniki.

Mszał Rzymski

Mszał Rzymski (Missale Romanum) jest największą i najważniejszą ze wszystkich ksiąg liturgicznych. Jest niezbędny do odprawienia Eucharystii. Zawiera odpowiednie teksty na każdy okres liturgiczny –  na wszystkie uroczystości, święta oraz wspomnienia. Znajdują się w nim także formularze do Mszy św. Wotywnych (np. do Najświętszej Maryi Panny bądź do świętych). Mszał nie zawiera jednak czytań, gdyż znajdują się one w Lekcjonarzu.

Najstarszy Mszał pochodzi z czasów Papieża Leona IV (IX wiek), jednak do Soboru Trydenckiego nie było jednolitych mszałów w całym Kościele. Pierwszy taki mszał wprowadzono w 1570 r.

Lekcjonarz

Lekcjonarz jest, obok Mszału Rzymskiego, kolejną księgą niezbędną do odprawienia Eucharystii. Zawiera bowiem teksty Liturgii Słowa. Dopiero po Soborze Watykańskim II został wprowadzony jako osobna księga liturgiczna – wcześniej czytania składające się na Lekcjonarz były częścią Mszału. Składa się z ośmiu tomów: tomy I-V zawierają teksty biblijne, psalmy responsoryjne i aklamacje przed Ewangelią na poszczególne dni okresów liturgicznych, tom VI składa się z na czytań na uroczystości, święta oraz wspomnienia świętych, tom VII to z kolei teksty biblijne na Msze wotywne, o zmarłych, pogrzebowe, obrzędowe, natomiast w tomie VIII zostały zgromadzone czytania na msze pogrzebowe (tom VIII to tzw. lekcjonarz pogrzebowy).

Ewangeliarz

Ewangeliarz to ozdobna księga zawierająca wyłącznie teksty Ewangelii, które są odczytywane podczas liturgii. Jest używana zwłaszcza w czasie Mszy Świętych sprawowanych w sposób bardzo uroczysty. Samą księgę również traktuje się wyjątkowo – jest wnoszona procesyjnie na ambonę i kadzona. Ponadto Ewangeliarz umieszcza się na trumnie zmarłego biskupa.

Rytuał

Rytuał jest księgą powstałą ok. XII wieku. Zawiera przepisy i wytyczne dotyczące sprawowania sakramentów i sakramentaliów m.in. egzorcyzmów i pogrzebu. Oprócz Rytuału dla całego Kościoła Powszechnego istnieją również rytuały partykularne dla poszczególnych prowincji kościelnych bądź diecezji.

Pontyfikał

 

Pontyfikał jest księgą liturgiczną zawierającą modlitwy, przepisy dotyczące czynności ceremonii i obrzędów odprawianych tylko przez papieża, biskupa oraz opata. Teksty dotyczą m.in. obrzędów święceń.

Agenda liturgiczna

Agenda liturgiczna to księga, w której znajdują się modlitwy oraz teksty nabożeństw i błogosławieństw różnych przedmiotów (np. różańca, krzyża), miejsc oraz osób. Nie należy ściśle do ksiąg liturgicznych, ale często jest wymieniana obok nich.

Brewiarz

Brewiarz to księga liturgiczna, z której mogą korzystać zarówno kapłani, jak i wierni świeccy. Zawiera bowiem tekst Liturgii Godzin, czyli modlitwy codziennej, którą można odmawiać publicznie oraz prywatnie.  Brewiarz jest podzielony na IV tomy - każdy z nich dotyczy innych okresów roku liturgicznego:

I. Adwent i Okres Bożego Narodzenia

II. Wielki Post i Okres Wielkanocy

III. Okres Zwykły (od 1 do 17 niedzieli)

IV. Okres Zwykły (od 18 do końca roku kościelnego)

Księgi obecnie nieużywane

Do ksiąg, które dawniej były używane w Kościele, a obecnie już się z nich nie korzysta, należą: benedykcjonał, antyfoniarz, Ordines Romani, epistolarium, graduał, Kyriale, Martyrologium, pasjonał oraz psałterz.

Polecamy również:

  • Naczynia liturgiczne

    Kielichy mszalne, patena, monstrancja, kustodia, puszka, ampułki, lawaterz, waskulum Więcej »

  • Tabernakulum - znaczenie

    Tabernakulum (łac. tabernakulum: namiot, przybytek) to ozdobna skrzynka bądź szafka, zamykana na klucz, w której przechowywane są konsekrowane hostie.  Więcej »

  • Krzyż i świeca

    Krzyż (z łac. crux) jest symbolem wiary chrześcijańskiej. Był narzędziem męki i śmierci Chrystusa, przez którą to odkupił On winy całego świata, dlatego postrzegany jest jako znak miłości i zwycięstwa.  Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 5 + 3 =
Ostatnio komentowane
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07
A jeśli trójkąt równoramienny jest jednocześnie prostokątny to który bok jest domy�...
• 2024-11-17 07:46:27
przegralem nnn do tego artykulu
• 2024-11-16 13:50:26