Psalm jest odmianą poezji religijnej. To gatunek o rodowodzie biblijnym. Psalmy występują w Starym i Nowym Testamencie. Przeczytaj dalszą część tekstu i dowiedz się więcej. Ucz się razem z nami!
Cechy psalmu
Psalm to gatunek o rodowodzie biblijnym, występuje zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie. Źródłosłów wywodzi się z greki: psalmos oznacza dosłownie „śpiew do wtóru harfy”, wskazuje więc, że utwór ten należy do liryki melicznej. Psalm jest odmianą poezji religijnej - ma charakter modlitwy przeznaczonej do śpiewania. Jak podaje „Słownik terminów literackich”, rozpoznawczą cechą psalmu jest przede wszystkim podniosły nastrój, nadający mu znamion hymnu.
Utwór ten ma charakter zrytmizowany i dzieli się na wersety. Cząstki te składają się z kilku części. Druga z nich jest najczęściej powtórzeniem, uzupełnieniem lub zaprzeczeniem części pierwszej. Taki zabieg stylistyczny nazywany jest paralelizmem składniowym lub tematycznym. Psalmy uważa się za arcydzieło poezji biblijnej. Największa grupa tych utworów została zgromadzona w „Księdze Psalmów”, której autorstwo przypisuje się Dawidowi.
Rodzaje psalmów (wg. Wilfrida J. Harringtona)
Wilfrid J. Harrington wyróżnia kilka typów psalmów:
1. Po pierwsze psalmy błagalne (błagania indywidualnego i wspólnotowego), których wyróżnikiem jest trudna sytuacja podmiotu mówiącego, np. choroba, niebezpieczeństwo śmierci, fałszywe oskarżenie.
2. Następną grupą są psalmy dziękczynne (dziękczynienia indywidualnego i narodowego).
3. Kolejny typ stanowią psalmy pochwalne, skupiające się wokół wychwalania boskich przymiotów.
4. Psalmy królewskie są skoncentrowane na królu Izraela, który jest postrzegany nie tylko jako świecki monarcha, ale również przedstawiciel Jahwe na ziemi. Ta grupa utworów ma najczęściej sens mesjaniczny (zapowiada przyjście Mesjasza). Ponadto psalmy królewskie są cennym źródłem wiedzy o obyczajowości i ceremoniałach na dworze żydowskich monarchów.
5. Następnym rodzajem są psalmy Syjonu. Wiążą się one z centralnym ośrodkiem religijno-kulturowym Żydów, czyli Syjonem, gdzie znajdowała się Świątynia Salomona, a w niej Arka Przymierza. Pieśni te najczęściej towarzyszyły pielgrzymkom do miejsc świętych.
6. Inną grupą są psalmy królowania Jahwe, które wychwalały Boga jako króla narodu Izraela, a wykonywano je głównie podczas ceremonii świątecznych.
7. Wyróżnia się także psalmy mądrościowe, których dominującą cechą jest kategoria nagrody i kary za dobre lub złe czyny. Można także wyodrębnić psalmy pokutne i prorocze.