Interpretacja
Psalm 1 to utwór, którego semantyka skupia się wokół obrazu drogi. Motyw wędrówki jest metaforą ludzkiego życia. Tekst został skomponowany na zasadzie kontrastu. Mówi się tutaj bowiem o dwóch rodzajach dróg: pierwsza to ta, którą podążają ludzie pobożni, druga natomiast jest udziałem występnych. Pobożnych porównuje się do drzewa, które wydaje owoc, natomiast bezbożni są niczym plewa.
Metaforyka psalmu koncentruje się zatem na obrazach zaczerpniętych z porządku natury. Owocowanie oznacza taki sposób postępowania, który przynosi widoczne i pozytywne rezultaty. Chodzi tu zarówno o przestrzeganie zasad moralności, jak i osiągnięcie zbawienia. Plewa z kolei to bezużyteczne chwasty, które zostaną rozwiane przez wiatr. Psalm rozwija to porównanie w połączeniu z obrazem drogi. Okazuje się bowiem, że droga ludzi pobożnych ma określony cel, którym jest osiągnięcie duchowej doskonałości i zbawienia („Jahwe zna drogę sprawiedliwych”). Przeciwnie natomiast należy zinterpretować drogę występnych, ponieważ tę cechuje bezcelowość i uwięzienie w grzechu („droga występnych zaginie”).
Stylistyka psalmu
Psalm 1 jest utrzymany w podniosłej i uroczystej tonacji. Istotną zasadą stylistyczno-kompozycyjną tekstu jest paralelizm składniowy, czyli refrenowe powtórzenia kluczowych wersetów („nie tak występni, nie tak”). Utwór operuje językiem poetyckim: charakteryzuje go nasycenie obrazową metaforyką, która spełnia funkcję unaoczniającą to, o czym się mówi w tekście. Podobną rolę odgrywają porównania odwołujące się do powszechnie znanych procesów przyrody (owocowanie, żniwa).
Klasyfikacja i znaczenia psalmu
Jeżeli chodzi o klasyfikację utworu, można go zaliczyć do psalmów mądrościowych i dydaktycznych. Przesłanie pieśni polega bowiem na wskazaniu określonego sposobu postępowania i ostrzeżeniu przed wyborem złej drogi. Psalm 1, oprócz sensu literalnego i moralnego, ma również znaczenie eschatologiczne, ponieważ jego treść dotyczy spraw ostatecznych, czyli zbawienia.