Pisownia łączna i rozdzielna

W języku polskim obowiązuje zasada rozdzielnej pisowni wyrazów (Piotr i Ola wybrali się na wycieczkę w góry. Urodziłem się trzydzieści sześć lat temu. Bibliotekarz porządkuje książki oraz czasopisma).

 

Istnieje jednak szereg odstępstw od tej reguły. ŁĄCZNIE piszemy:

 

a. zrosty, czyli słowa powstałe z połączenia kilku wyrazów, np. Białystok, widzimisię, wniebowstąpienie, Bogumiła, dobranoc,

b. przymiotniki złożone z członów nierównorzędnych, np. ciemnoniebieski (= ciemny odcień niebieskiego; niebieski to cecha, ciemny - właściwość tej cechy), wschodniosłowiański (= dotyczący wschodnich Słowian),

c. złożenia pół + rzeczownik, które odmieniają się przez przypadki (np. półfinał, półgodzina, półtrampki, półsłówko), złożenia pół + przymiotnik (np. półdziki, półgoły, półlegalny, półzawodowy), złożenia pół + przysłówek (np. półgłośno, półjawnie, półkrucho, półprzenikliwie), złożenia pół + forma czasownikowa (np. półklęczeć, półprzymknięty, półotwarty, półstać),

d. dawne połączenia przyimkowe, które dziś są zrostami, m.in. dlatego, pomału, naprzód, pojutrze, wzdłuż, zazwyczaj, zresztą,

e. przyimki złożone - ponad, popod, poprzez, spomiędzy, spod, sponad, spoza, sprzed, znad, zza,

f. przedrostki* z wyrazami rodzimymi, m.in. eksprezydent, przeciwlotniczy, superbombowiec,

g. partykuły -że, -ż, -li, np. znaszli ten kraj…, idźże, pójdźmyż,

h. cząstki -bym, -byś, -by, -byśmy, -byście z osobowymi formami czasowników (chciałbym, mielibyśmy), z osobowymi formami czasowników użytymi w funkcji bezosobowej ( Robiłoby się lżej, gdyby…), z niektórymi partykułami (anibym, gdzieżbyś), z niektórymi spójnikami (albobym, bobyśmy) i w wyrazach porównawczych: jakoby, jakby, niby,

i. partykułę nie jako wykładnik zaprzeczenia z rzeczownikami (nieprzyjaciel, nieuwaga), z przymiotnikami (nieładny, niedrogi),z przysłówkami odprzymiotnikowymi (nieładnie, niedrogo), z imiesłowami przymiotnikowymi (niemający, nieumyty).

 

* Pozostałe przedrostki: a-, anty-, archi-, arcy-, bez-, beze-, do-, eks-, ekstra-, hiper-, infra-, kontr-, maksi-, midi-, między-, mini-, na-, nad-, nade-, o-, od-, ode-, około-, pan-, po-, pod-, pode-, ponad-, post-, poza-, przeciw, -przed-, przede, przy-, pseudo-, super-, śród-, u-, ultra-, w-, we-, wice-, wokoło-, wokół-, z-, za-, ze-.

 

Polecamy również:

Komentarze (0)
Wynik działania 5 + 2 =
  • Najnowsze
  • Losowe
Ostatnio komentowane
co to za ludzie
• 2024-10-05 16:24:59
Yyytf
• 2024-10-04 09:18:36
Masz
• 2024-09-27 07:49:55
Dziękuję za krótką acz treściwą syntezę :)
• 2024-09-24 21:14:03
Dodajmy, że było to również ostatnie powstanie wendyjskie (słowiańskie) na terenie N...
• 2024-09-04 21:32:33