Uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego obchodzona jest w Kościele katolickim czterdzieści dni po Zmartwychwstaniu Pańskim. W Polsce jednak, zgodnie z dekretem watykańskiej Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, została ona przesunięta od 2004 r. na VII Niedzielę Wielkanocną, czyli niedzielę poprzedzająca Uroczystość Zesłania Ducha Świętego.
Samo określenie „Wniebowstąpienie Pańskie” pochodzi z Dziejów Apostolskich. Św. Łukasz najpierw pisze, że Jezus ukazywał się im (Apostołom – przyp. autora) przez czterdzieści dni i mówił o królestwie Bożym (Dz 1,3), a następnie opisuje całe zajście:
Po tych słowach uniósł się w ich obecności w górę i obłok zabrał Go im sprzed oczu. Kiedy uporczywie wpatrywali się w Niego, jak wstępował do nieba, przystąpili do nich dwaj mężowie w białych szatach. I rzekli: «Mężowie z Galilei, dlaczego stoicie i wpatrujecie się w niebo? Ten Jezus, wzięty od was do nieba, przyjdzie tak samo, jak widzieliście Go wstępującego do nieba». Wtedy wrócili do Jerozolimy z góry, zwanej Oliwną, która leży blisko Jerozolimy, w odległości drogi szabatowej. (Dz 1, 9-12)
Krótka wzmianka o Wniebowstąpieniu znajduje się także w Ewangelii św. Marka (Mk 16, 19) i Ewangelii św. Łukasza (24, 50-51). Temat ten został również podjęty w dwóch apokryfach z II w., tj. w Widzeniu Izajasza oraz Liście Apostołów.
Początkowo Kościół łączył Uroczystość Wniebowstąpienia z obchodami Zesłania Ducha Świętego na Apostołów. Dopiero od IV w. można mówić o osobnym święcie. W V w. pojawił się z kolei zwyczaj odmawiania modlitw błagalnych o urodzaj i oddalenie klęsk żywiołowych przez trzy dni przed dniem Wniebowstąpienia. W Polsce narodziła się tradycja urządzania w tym czasie procesji do przydrożnych krzyży, były to tzw. Dni Krzyżowe.
Uroczystość Wniebowstąpienia ma charakter radosny. Upamiętnia bowiem dzień intronizacji Chrystusa, Jego triumfalny powrót do Ojca. Kościół podkreśla przy tym, że Jezus powrócił do Ojca wraz ze swoim ludzkim ciałem. Dlatego Wniebowstąpienie jest nie tylko ostatecznym i uroczystym wywyższeniem samego Chrystusa, który od tej pory „siedzi po prawicy Boga”, ale także wyniesieniem całej natury człowieka ponad wszystkie stworzenia, nawet ponad aniołów. To wydarzenie umacnia zatem nadzieję wiernych, że również i oni – jako członkowie Ciała Mistycznego Jezusa – wejdą do Królestwa Bożego. Sam Chrystus zapowiadał, że ponownie wróci po wierzących w Niego i kochających Go: W domu Ojca mego jest mieszkań wiele. Gdyby tak nie było, to bym wam powiedział. Idę przecież przygotować wam miejsce. A gdy odejdę i przygotuję wam miejsce, przyjdę powtórnie i zabiorę was do siebie, abyście i wy byli tam, gdzie Ja jestem (J 14, 2-3). Wraz z paruzją dopełni się zatem Tajemnica Wniebowstąpienia.
Dni następujące po Wniebowstąpieniu mają przygotować wiernych na przyjęcie Ducha Świętego. W kościołach odprawiana jest wówczas Nowenna do Ducha Świętego, a główną treść czytań stanowią opisy obietnicy Jego zesłania. Z ołtarza zabierana jest figura Chrystusa Zmartwychwstałego z chorągwią; pozostają natomiast paschał i krzyż z przewieszoną czerwoną stułą.
