Nazwiska obce należy odmieniać, jeśli tylko da się je przyporządkować do jakiegoś wzorca odmiany. Wybór wzorca zależy od formy gramatycznej nazwiska oraz płci i narodowości noszącego nazwisko.
NAZWISKA ŻEŃSKIE
Odmieniają się TYLKO nazwiska zakończone na -a.
1. Jak przymiotniki odmieniają się nazwiska zakończone na -owa, -ewa, np. Helena Vondráčková, Heleny Vondráčkovej, Heleną Vondráčkovą (odmienia się jak kolorowa, kolorowej, kolorową).
2. Jak rzeczowniki pospolite odmieniają się pozostałe nazwiska zakończone na -a, np. Michelle Obama - Obamy, Obamą, Obamie (odmienia się jak dama - damy, damą, damie), Gina Lollobrigida - Lollobrigidy, Lollobrigidą, Lollobrigidzie (odmiana jak egida - egidy, egidą, egidzie).
ODMIENNE NAZWISKA MĘSKIE
Angielskie i francuskie
W zapisie obowiązuje pisownia oryginalna, np. Smith, Johnes, Chirac, Dubois (choć istnieje grupa nazwisk, które zostały spolszczone, m.in. Waszyngton, Szekspir, Molier).
- Polską końcówkę bez apostrofu dodaje się do nazwisk zakończonych spółgłoską wymawianą (poza -s, -x), np. Smith - Smitha, Chirac - Chiraca, oraz na -y po samogłosce, np. Clooney - Clooneya, Grey - Greya.
- Polską końcówkę po apostrofie dodaje się do nazwisk zakończonych na -e nieme, np. de Gaulle [degol] - de Gaulle’a, Clarke [klark]- Clarke’a, lub -e i spółgłoskę, której się nie wymawia, np. fr. Noailles [Noaj] - Noailles’a.
- Zgodnie z pisownią polską (także z pominięciem e niemego) piszemy nazwiska, w przypadku których głoskę kończącą temat w jakimś przypadku wymawia się inaczej niż w oryginale, np. Taylor- Taylorze, Dumont - Dumoncie.
- Nazwiska zakończone na -a odmieniają się tak jak polskie (Sawka - Sawki), np. Zola - Zoli, O’Hara - O’Hary.
- Jak przymiotniki odmienia się nazwiska zakończone w wymowie na -é, -ée, -ai, -eu (oraz te, na końcu których po -é, -ée, -ai, -eu występuje wymawiane -x lub -s), np. Mérimée - Mérimégo, Mérimém, Montesquieu - Montesquieugo, Montesquieum. Jeśli końcowe -s lub -x nie jest wymawiane, stawia się apostrof, np. Resnais [resne], Resnais’go [resnego].
- Nazwiska kończące się w wymowie na -y lub -i po spółgłosce w liczbie pojedynczej odmieniają się jak przymiotniki. Nazwiska z -y w dopełniaczu, celowniku i bierniku zapisuje się z apostrofem, a z -i bez apostrofu, np. Hardy - Hardy’ego, Hardy’emu, Hardym, Christie - Christiego, Christiemu, Chrystiem.
- Nie odmienia się nazwisk zakończonych na -o, -oi, -au, -ou (również, gdy występują po nich niewymawiane -s, -x), np. Cousteau, Hugo, Delacroix.
Niemieckie
W zapisie obowiązuje pisownia oryginalna, np. Müller, Schneider.
- W nazwiskach zakończonych na -er w przypadkach zależnych pozostawia się e, np. Bauer - Bauera, Bauerowi.
- W nazwiskach zakończonych na -el e jest ruchome, np. Wenzel - Wenzla, Wenzlowi.
- Jak przymiotniki odmieniają się nazwiska zakończone na -e oraz -i, np. Krause - Krausego, Krausemu.
- Jak rzeczowniki męskie (admirał - admirała, admirałowi) odmieniają się (poza miejscownikiem) nazwiska zakończone na -au, np. Lenau - Lenaua, Lenauowi.
Włoskie
- Jak przymiotniki odmieniają się nazwiska zakończone na -i (Ricci - Ricciego, Ricciemu) oraz -e (Vitale - Vitalego, Vitalemu).
- W odmianie nazwisk zakończonych na -li pomija się końcowe -i, np. Galli - Gallego, Gallemu.
- Nazwiska zakończone na -o odmienia się tak, jak polskie (Puzio), np. Longo - Longa, Longowi.
Węgierskie
- Nazwiska kończące się spółgłoską odmienia się jak podobne do nich rzeczowniki, np. Boros - Borosa, Borosowi.
- Jak przymiotniki odmieniają się nazwiska zakończone na -i oraz -y, np. Kiraly - Kiralyego, Kiralyemu, Kiralym.
- Nazwiska zakończone na -szky, -czky oryginalną postać zachowują w mianowniku, w pozostałych przypadkach odmieniają się jak nazwiska zakończone na -ski, -cki, np. Rakovszky - Rakovskiego, Rakovskiemu.
- Nazwiska zakończone na -gy [-d’], -ly [-j], -ny [-ń] odmieniają się jak łabędź, wodzirej, korzeń, np. Nagy - Nagya, Nagyowi, Kiraly - Kiralya, Kiralyowi, Batthyány - Batthyánya, Batthyányowi.
Rosyjskie
- Nazwiska zakończone na -cki, -ski, -i, -y odmieniamy jak polskie, np. Dostojewski - Dostojewskiego, Dostojewskiemu.
- Nazwiska zakończone na -oj (Polewoj - Polewoja, Polewojowi), -in (Puszkin - Puszkina, Puszkinowi), -ew (Wasiliew - Wasiliewa, Wasiliewowi) oraz -ow (Morozow - Morozowa, Morozowowi) odmieniamy jak rzeczowniki.
- Nazwiska zakończone na -skoj, -ckoj odmieniają się jak przymiotniki, np. Rutskoj - Rutskiego, Rutskiemu.