Wielki Skok Naprzód w Chinach - charakterystyka polityki

Pod koniec lat 40. XX wieku Mao Zedong i chińscy komuniści pokonali ostatecznie, po wielu latach wojny domowej, zwolenników rządów demokratycznych. Kiedy ostatni przedstawiciele „prozachodniego” rządu opuścili kontynent i założyli własną enklawę na wyspie Tajwan, Mao Zedong przejął faktycznie całą władzę nad terytorium Chin, tworząc z nich republikę ludową. Od razu też rozpoczął wdrażanie w życie ideałów komunizmu, twórczo przez siebie zmodyfikowanych i „dostosowanych” do warunków chińskich. Stąd też komunizm w Chinach jest zwykle okreslany mianem maoizmu.

Jednym z podstawowych planów Mao Zedonga miało być błyskawicznie dorównanie poziomem technologicznym i przemysłowym bogatym krajom Zachodu. Nie miało to zostać przeprowadzone etapami, ale w ciągu jednego, gigantycznego przeobrażenia, obejmującego caly kraj - „Wielkiego Skoku”. Mao Zedong był jednak o wiele gorszym organizatorem, niż chociażby bolszewicy w sowieckiej Rosji, którzy na początku przynajmniej próbowali przeciągnąć na swoją stronę chociaż część dawnych elit technicznych i inżynierów. Chiński „Wielki Skok” miał opierać się wyłącznie na pomysłach Mao i nierealnych założeniach doktrynalnych.

Na efekty tych decyzji nie trzeba było długo czekać. Już wkrótce seria reform, rozpoczęta w 1958 roku, przyniosła załamanie rolnictwa. Na rozkaz  władz rozpoczęto wybijanie ptaków, gdy zaś z powodu ich braku nadmiernie rozmnożyły się owadzie szkodniki, wieś miała walczyć z nowymi „najeźdźcami”. Nowe dyspozycje w rolnictwie doprowadzały do kolejnych klęsk głodu i załamania się produkcji. Słynnym przykładem szaleństwa Wielkiego Skoku jest kwestia wytopu żelaza – wedle zarządzeń Mao każda wieś miała posiadać wielkie piece do wytopu surówki i produkcji metali na własny użytek. W praktyce okazało się, że żelazo uzyskane w ten sposób do niczego się nie nadaje, marnując jedynie surowce i czas.

Polityka „Wielkiego Skoku” może być porównywalna skutkami jedynie z wielkimi klęskami głodu w ZSRR w latach 30. i była równie zbrodnicza. Oficjalnie zarzucono ją dopiero po śmierci Mao, mimo że już wcześniej pojawiały się ostre głosy sprzeciwu, nawet w łonie samej partii. Zostały one jednak umiejętnie stłumione. Szacuje się, że polityka „Skoku” pochłonęła około 20 do nawet 50  milionów istnień ludzkich.