Plan Marshalla - geneza, założenia, skutki

Rok 1945 przyniósł zakończenie krwawego światowego konfliktu, jakim była II wojna światowa, jednocześnie zaś był początkiem nowego starcia pomiędzy supermocarstwami – Zimnej Wojny. Zaledwie kilka miesięcy pokoju wystarczyło, by drogi dawnych sojuszników – ZSRR i USA – rozeszły się i stanęły one na czele przeciwnych obozów. Obie strony zdawały sobie przy tym sprawę z tego, że kluczowym terenem działań i walk o wpływy będą kraje Europy.

Tzw. Plan Marshalla był dziełem głównie George'a  Marshalla, amerykańskiego polityka i sekretarza stanu. Wedle założeń owej strategii, kraje Europy Zachodniej będą kluczowe dla utrzymywania równowagi sił w konflikcie w ZSRR, stąd też należy zadbać o to, by maksymalnie szybko podniosły się ze zniszczeń wojennych. Nie było to jednak łatwe, w związku ze zrujnowaniem przez wojnę gospodarki sojuszników amerykańskich. Rozwiązaniem był system pomocy gospodarczej, zarówno w formie gotowych artykułów, jak i wieloletnich inwestycji i pożyczek.

Planem objęte zostały kraje Europy Zachodniej, łącznie z zachodnią częścią Niemiec. Początkowo swoje zainteresowanie wykazały także Polska i Czechosłowacja, niestety jednak zostały zmuszone do wycofania się z niego przez ZSRR. Z podobnych powodów Plan Marshalla nie miał zastosowania dla innych krajów Europy Wschodniej.

Dzięki trwającej w latach 1948-1952 pomocy doszło do błyskawicznego odbudowania się i wzmocnienia gospodarki krajów sojuszniczych dla USA. Dało to im o wiele lepszą, silniejszą pozycję w konfrontacji z ZSRR w kolejnych latach Zimnej Wojny. Jednocześnie zaś umocniło na trwałe strefę wpływów USA w Europie.