Ocena rewolucji francuskiej

Rewolucja we Francji, jak również wiążące się z nią zmiany, wydarzenia i przemiany są jednym z punktów przełomowych w historii Starego Kontynentu, pierwszą próbą obalenia starego porządku. Stąd też często trudno o jednoznaczną ocenę takich wydarzeń. Wszystko zależy od punktu widzenia, równie często zaś narodowości czy przekonań historyka.

Rewolucja francuska jest symbolem zmiany starych porządków feudalnych, zniesienia podziału ludzi na "lepszych" i gorszych", a także walki o główne hasła rewolucji, które stały się potem hasłami humanistów - wolności, równości i braterstwa. Dziełem rewolucji było niewątpliwie stworzenie pięknych haseł i idei, które później wpływały na Europę. Dodatkowo rewolucja uświadomiła prostym ludziom ich znaczenie i dała szansę na wyrażenie własnej woli w sposób wcześniej niespotykany.

Z drugiej strony rewolucja przyniosła ze sobą całe morze okrucieństwa, rozlewu krwi i mordowania niepokornych, całkowicie kłócącego się ze szczytnymi hasłami. Niektórzy historycy nie wahali się nawet przezwać rewolucji francuskiej "rewolucją motłochu". Okazało się po raz kolejny, że szczytne idee nie raz maszerują wraz z typowym okrucieństwem i barbarzyństwem. Rewolucja "zjadała" regularnie własne dzieci - przywódców, myślicieli i zwolenników. Nie do odrobienia były też straty materialne i kulturalne.

Kolejnym jeszcze aspektem jest ocena tego, kto wywołał rewolucję i kto na niej skorzystał. W starszej literaturze pojawia się często określenie "rewolucja burżuazyjna", tj. rewolucja wywołana przez bogatą klasę średnią, tłamszoną gospodarczo przez uprzywilejowaną szlachtę. Tak naprawdę to ona, a nie zwykli ludzie odnieśli najwięcej korzyści z wybuchu i przebiegu zmian, to oni starali się nimi kierować i często umiejętnie zmieniali jej bieg. W tym sensie rewolucja jest czym innym, niż przyjęliśmy widzieć.

Podsumowując, ocena rewolucji jest niezwykle ciężkim zadaniem, z racji jej wielowymiarowości i skomplikowanego wpływu na dalsze losy świata. Od chwalebnych ideii Wiosny Ludów, po niesławną fascynację terrorem jakobińskim u przywódców bolszewickich...