II Rzeczpospolita jako państwo wielonarodowe - Mniejszości narodowe w II RP

Granice II Rzeczpospolitej były wynikiem kilkuletnich, nierzadko zbrojnych konfliktów z sąsiadami, przede wszystkim zaś z Ukrainą, Niemcami i Rosją radziecką. W wyniku walk doszło do fiaska koncepcji federacyjnej państwa polskiego (która widziała przyszłą Polskę jako element silnego sojuszu państw na wschodzie) i zwycięstwa koncepcji inkorporacyjnej, zakładającej wcielenie do Polski jak największej liczby ziem zamieszkałych przez ludność polską. Powodowało to jednak, że w granicach nowego państwa pozostało bardzo dużo obcokrajowców – osób innej narodowości, ustosunkowanych do państwa polskiego neutralnie, a bardzo często wręcz wrogo.

Jedną z największych i najbardziej aktywnych mniejszości była liczna ludność ukraińska, zamieszkująca Kresy Wschodnie. Ukraińcy walczyli w latach 1918 – 1919 o tereny Lwowa z Polakami, a kiedy ich państwo ostatecznie upadło winili Polskę za ten stan rzeczy. Sytuacji nie poprawiała oficjalna polityka państwa, która starała się przymusowo spolonizować Ukraińców. W rezultacie Kresy Wschodnie były niepokojone przez liczne bunty i zamachy, przeprowadzane przez ukraińskie bojówki nacjonalistyczne. Podobne, choć na daleko mniejszą skalę kłopoty sprawiała mniejszość białoruska.

Innym problemem wynikającym z zachowania mniejszości byli Niemcy, mieszkający na terenach byłego zaboru niemieckiego. Przyjmowali oni niemal jednogłośnie postawę antypolską i odmawiali asymilacji, współpracując z organizacjami niemieckimi i izolując się niemal od życia politycznego.

Stosunkowo liczną grupę neutralnie nastawionej społeczności stanowili Żydzi. Zajmujący się głównie handlem, sądownictwem czy leczeniem żydowskie gminy spotykały się czasem z niechęcią polskiej prawicy, jednakże generalnie była to ludność dość pokojowo koegzystująca z Polakami. Konflikty pojawiały się głównie na linii wykonywania niektórych zawodów i studiów wyższych. Należy też zaznaczyć, że istniały duże różnice pomiędzy Żydami z terenów Niemiec i tych z byłego Królestwa Polskiego. Tych pierwszych należałoby traktować jako odmienną religijnie mniejszość niemiecką.

Niewielka grupa uciekinierów z terenów byłego Imperium Rosyjskiego stanowiła niewielką, ale raczej zgodną grupę mniejszościową. Wielu byłych oficerów zostało wcielonych na ochotnika do Wojska Polskiego, zarabiając tym sposobem na życie.

Wreszcie na Kresach istniała duża grupa osób nie posiadających jeszcze świadomości narodowej, tzw. „tutejszych”. Państwo polskie przez całe dwudziestolecie starało się doprowadzić do ich asymilacji i polonizacji, wcielając ich do żywiołu polskiego.