Podczas podporządkowywania sobie kolejnych plemion germańskich, Oktawian August – w celu zapewnienia spokoju na tych obszarach, zabierał synów wodzów poszczególnych plemion jako zakładników. Jednym z takich dzieci był Arminiusz, syn wodza Cherusków. Został zabrany do Rzymu i wychowany na modłę rzymską. Nikt wówczas nie mógł wiedzieć, że ten chłopiec dwie dekady później stanie na czele zjednoczonych plemion germańskich przeciwko ekspansji rzymskiej na wschodzie.
Bitwa w lesie Teutoburskim – Przyczyny
Pod rządami Augusta większość Germanii stała się prowincją rzymską. Za organizację nowej prowincji odpowiadał namiestnik Warus. Od początku swojego namiestnictwa narzucił on plemionom germańskim prawo oraz obyczaje rzymskie, czym skutecznie zniechęcił ich do polityki Rzymu.
Podczas jednej ze swoich kampanii, Warus dotarł do obszarów zajmowanych głównie przez plemiona Cherusków. Efektem jego wyprawy stała się mobilizacja plemion germańskich, która miała na celu zahamowanie ekspansji rzymskiej. Wykorzystując znajomość topografii terenu, siły germańskie skoncentrowały się w rejonie zalesionego wzgórza Riesekalkberg, w paśmie wzgórz lasu Teutoburskiego.
Bitwa w lesie Teutoburskim – Przebieg
Rzymskie wojsko nie było kompletnie przygotowane na warunki terenowe jakie napotkali w Germanii. Obszar był silnie zalesiony, przez co nie było możliwości poruszania się w jednym szyku. Dodatkowo Warus nie wysyłał nawet skautów, którzy powinni sprawdzać sytuacje jeszcze przed samym wejściem legionów.
Tylko dzięki rozstawionemu na noc obozowi, rzymianie wyszli żywi z pierwszej zasadzki zastawionej przez plemiona germańskie. Następnego dnia udało im się przedostać na bardziej otwarty teren, tym samym wyrywając się z okrążenia germanów.
Rzymianie próbowali się wydostać pod osłoną nocy z obszaru na którym znów byli narażeni na okrążenie. Zamysł ten jednak całkowicie się nie powiódł, a na rzymian czekała kolejna germańska zasadzka. Tym razem schronili się za murem, zza którego mogli swobodnie atakować rzymian. Będąc w ciężkiej sytuacji, rzymianie rzucili się do frontalnego ataku w celu sforsowani muru, jednak bezskutecznie.
Ostateczny cios spotkał legiony Warusa ze strony Arminiusza i jego wojsk na terenie bagnistym i lesistym, w warunkach dla wojska rzymskiego fatalnych. Bitwa w lesie Teutoburskim trwała kilka dni, straty rzymian rosły z każdym dniem. Szacuje się, że podczas bitwy poległy 3 legiony rzymskie. Siły Warusa zostały całkowicie wyrżnięte przez germanów, nie wliczając w to kilku żołnierzy, którym udało się zbiec bądź też dostali się do niewoli.
Bitwa w lesie Teutoburskim – Skutki
Już w starożytności mówiło się, że na wieść o klęsce w Germanii, Oktawian August Cezar (wówczas ponad 70 – letni) miał uderzać głową o ścianę krzycząc „Warusie oddaj legiony”.
W kolejnych latach, zachęceni zwycięstwem germanie mieli opanować wszystkie tereny, które zostały odebrane im przez Rzymian. Próba więc oparcia granic imperium na Łabie – jako naturalnej granicy, nie powiodła się i musiała przenieść się nad Ren.
Zwycięska bitwa dla strony germanów mogła również okazać się niebezpiecznym sygnałem dla Rzymu. Od czasów wojen toczonych z Hannibalem może to być nowa siła, która zagrozi bezpośrednio samej Italii i Rzymowi w niedalekiej przyszłości.