Geneza
Psalmodia polska to cykl poetycki powstały w 1693 roku – opublikowano go w 1695 w Częstochowie. Stanowi zbiór 36 psalmów w stylizacji biblijnej. Pełny tytuł dzieła Kochowskiego brzmi: Trybut należyty wdzięczności wszystkiego dobrego dawcy Panu i Bogu, albo Psalmodia polska za dobrodziejstwa Boskie dziękująca i wskazuje na jego dziękczynny charakter. Jest najsłynniejszym a zarazem ostatnim z wielkich dzieł pisarza.
Tradycje literackie
Utwór Wespazjana Kochowskiego skupia w sobie dwie główne tradycje pochodzące z literatury barokowej. Umieszczone zostały w nim metafizyczne rozważania na temat człowieka i jego istoty, a także akcenty historiozoficzne, skupiające się wokół dyskusji o wadach i zaletach polskiego ustroju politycznego. Psalmodia zawiera także liczne rozważania o antropologii sarmackiej oraz ogólnie o sprawach narodowych.
Styl Kochowskiego
Psalmiczny, czyli dość surowy ton języka zbioru pozwolił autorowi na umieszczenie w nim zagadnienia trudne, a nawet rozżalone i gniewne. Wespazjan Kochowski wprost i bardzo dosadnie przedstawia swoje myśli i raczej stroni od typowej, jeszcze barokowej kunsztowności wyrazu. Dzieło napisane zostało rytmiczną prozą poetycką.
Problematyka
Najważniejszymi zagadnieniami poruszanymi w Psalmodii polskiej są samotność człowieka i jego miejsce w świecie i społeczeństwie, jego złożona, czasem sprzeczna natura, ale także relacja człowieka i Boga, opieka Opatrzności nad ziemskimi losami. Wespazjan Kochowski uwzględnił w tekście również rozważania społeczne, dotyczące pochodzenia narodu i państwa polskiego. W pewnym sensie dzieło stanowi osobiste rozliczenie autora z samym sobą, ze swoimi poglądami i przekonaniami. Kochowski dokonuje analizy sarmackiej społeczności uznając ją za najważniejszą i wybraną przez Boga. Dostrzegał i wyliczał również wady warstwy szlacheckiej i osłabienie państwowości pod wpływem jej działań.
 |
| "Psalmodia polska" - okładka wydania z 1859 / www.wikipedia.org.pl |