„Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego to powieść-dokument (literatura faktu), opowiadający o tym, jak przebiegały walki oraz jakie były ich metody podczas II wojny światowej.
Autor opisuje ludzi, których znał osobiście (Kamiński był komendantem głównym Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”). Ukazywane w powieści wydarzenia zna z relacji ich bezpośrednich uczestników, w niektórych sam brał udział, np. akcje wybijania szyb wystaw fotograficznych. „Kamienie…” ze względu na wierność wobec faktów są nie tylko przejmującą opowieścią, ale i dobrą „lekcją historii”. Na tle wydarzeń historycznych autor rysuje dzieje wiernej przyjaźni, walki i poświecenia trzech głównych bohaterów: Alka, Rudego i Zośki.
Poznajemy ich jako uczniów warszawskiego Gimnazjum im. Stefana Batorego, członków harcerskiej drużyny „Buków”. Kamiński opisuje środowisko, z którego wywodzą się bohaterowie, ukazuje warunki, w jakich wzrastali i kształtowali swój charakter. Ważnym wątkiem utworu jest motyw dojrzewania bohaterów i ich dążenie do samodoskonalenia. Motyw uporu w samokształceniu zostaje podkreślony już w pierwszym rozdziale powieści – każdy z bohaterów ma ambicję stania się lepszym, silniejszym, bardziej opanowanym. Młodzieńcy lubią stawiać sobie coraz to nowe – czasem pozornie zabawne – cele i z uporem je realizować (przed wybuchem wojny Zośka uczy się pływać, Rudy – tańczyć).
Po wybuchu wojny młodzieńcze pragnienie dążenia do doskonałości wzmacnia się. Pomimo trudnych warunków, bohaterowie nadal się kształcą, zdobywają nowe umiejętności. Mają świadomość wagi swojego zaangażowania. Ciągle wierzą, że po zakończeniu wojny będą czynnie uczestniczyć w życiu społecznym i kulturalnym wolnego kraju.
Relacja Aleksandra Kamińskiego to opowieść o bohaterstwie i poświęceniu, stworzona w celu upamiętnienia historycznych wydarzeń. „Kamienie…” są też powieścią dla młodzieży, wskazującą wyraźne wzorce moralnego postępowania (autor przez wiele lat pracował jako wychowawca i pedagog). Heroizm głównych bohaterów polega nie tylko na poświęceniu się walce, ale i na codziennym żmudnym dążeniu do stawania się coraz lepszym. Stąd trafne podsumowanie Kamińskiego, kończącego swoje dzieło słowami:
Opowieść o wspaniałych ideałach BRATERSTWA i SŁUŻBY, o ludziach, którzy potrafią pięknie umierać i PIĘKNIE ŻYĆ.