Mianem kroniki zwykło określać się dzieło historyczne, które opisuje wydarzenia w porządku chronologicznym. Samo słowo „kronika” pochodzi od greckiego rzeczownika chronos – czas.
Kroniki średniowieczne były zazwyczaj pisane zgodnie z zasadami ówczesnego ars dictandi, czyli sztuki dyktowania. Najczęściej w procesie tym wykorzystywano tzw. styl wysoki, kładący silny nacisk na stosowanie rozbudowanych zdań, rytmizację prozy, dźwięczność oraz tworzenie wewnętrznych rymów.
Kronika typowa dla średniowiecza znacznie różniła się od późniejszych realizacji tego gatunku, które były skrupulatnie spisywane i kładły wielki nacisk na zgodność z faktami. Ta średniowieczna była przeważnie utworem epickim łączącym w sobie elementy gesta (z łac. „czyny”) z motywami fantastycznymi i cudownymi. Tego rodzaju dziełem jest „Kronika polska” Galla Anonima.
Opowiada ona dzieje Polski w sposób chronologiczny, lecz nie pojawiają się w nim żadne daty, a treść koncentruje się na opisywaniu dokonań kolejnych władców (stąd „Kronikę polską” często określa się mianem gesta ducorum – czynów książęcych). W dodatku Gall Anonim wplótł w swoje dzieło także wiele elementów fikcyjnych (np. dokumenty, których istnienia nigdy nie zostało potwierdzone) oraz fantastycznych (np. nieludzka wręcz siła Bolesława Chrobrego podczas bitew).
Jeszcze dalej w swojej „Kronice Polski” („Historia Polonica”) poszedł Wincenty Kadłubek. Przedstawił on losy nadwiślańskiego kraju od baśniowych początków po współczesne mu czasy. Dzieło pełne jest wstawek fantastycznych, bajek oraz wtrętów filozoficznych. Dzięki temu praca Kadłubka zyskuje wielką wartość dla badaczy średniowiecznej literatury, lecz staje się bardzo mało użyteczna dla historyków.
Na zupełnie innym biegunie znajduje się trzecia polska kronika średniowieczna – „Kronika” Janka z Czarnkowa. Podkanclerzy koronny pisał dzieło z własnej perspektywy, zawierając w nim tylko te wydarzenia, których był świadkiem. Rzecz jasna, opatrywał je także subiektywnymi sądami. Jego praca stworzona została w niższym stylu niż dwie poprzednie. Autor posługiwał się prostą łaciną, często popełniając błędy w składni.
Średniowieczne kroniki nie były typowymi dziełami historycznymi, jakie znamy z późniejszych epok. W wiekach średnich wiele zależało od autora: jego sposobu patrzenia na świat, przekonań, sympatii. Kroniki często były zamawiane przez władców lub urzędników, którym zależało na poprawie wizerunku (np. „Kronika polska” Galla Anonima). Dlatego historycy z rezerwą odnoszą się do tego rodzaju przekazów, a za najważniejsze dokumenty epoki średniowiecza uważają tzw. annały – roczniki powstające zazwyczaj w kancelariach władców lub biskupów.
