Konceptyzm barokowy - definicja, cechy, przedstawiciele

Konceptyzm jest nurtem szczególnie popularnym we włoskiej i hiszpańskiej poezji barokowej; jego nazwa wywodzi się od włoskiego sformułowania concetto oznaczającego wyszukany pomysł, stąd też oparta na nim strategia stylistyczna polega na skonstruowaniu wypowiedzi lirycznej wedle określonego, błyskotliwego i zaskakującego konceptu. Mając na celu nieustanne zadziwianie i szokowanie czytelnika konceptyzm posługiwał się kontrastowymi środkami stylistycznymi, jak antytezy, paradoksy, oksymorony, twórczo wykorzystane anafory i nieoczekiwane puenty.

Najogólniej rzecz ujmując koncept oznaczał pewnego rodzaju wizję idei artystycznej, którą poeta wyrażał w akcie twórczym w taki sposób, by odbiorca na drodze odczytania tekstu przeszedł ten sam proces w stronę odwrotną i w konsekwencji doszedł do tych samych wniosków, jakie kazały poecie stworzyć dany tekst. Epoka dojrzałego baroku wzbogaciła ideę konceptu o dwa zasadnicze dla niej terminy retoryczne – acutum i argutum – oznaczające ostrość i celność myśli wyrażonej w dziele bądź to w jego warstwie stylistycznej, bądź treściowej.

Konceptyzm posiadał od najwcześniejszych etapów istnienia swoich teoretyków w osobach Baltasara Graciána i Emmanuela