Manieryzm - definicja, cechy, przedstawiciele

Manieryzm był prądem kształtującym się w opozycji do renesansowego klasycyzmu, pierwotnie w sztukach plastycznych, później także w literaturze. Polegał na zarzuceniu ideałów harmonii i ładu na rzecz skomplikowanych form, które miały zaskakiwać widza i poruszać jego wyobraźnię (w czym przybliżał się do konceptyzmu). Jednocześnie jego cechą nadrzędną stała się subtelność języka połączona częstokroć z wyszukanym artyzmem, który realizował się w ornamentacyjnym, wyrafinowanym stylu, sprawiającym niekiedy wrażenie przesady i sztuczności.

Ze względu na swój łaciński źródłosłów sformułowanie było odnoszone pierwotnie do pewnych specyficznych, jednostkowych cech stylu danego artysty – niepowtarzalnych i zależnych jedynie od wyobraźni ruchów jego ręki (od łac. manus – ręka). Później, z racji przetransponowania terminu do języka dotyczącego towarzyskiej ogłady, zaczął oznaczać pewnego rodzaju stylizację, nabierając w zakresie sztuki znaczenia pejoratywnego jako puste naśladownictwo lub anomalia wobec ogólnie przyjętego porządku, kaprys znudzonego artysty.

Manieryzm kształtował się głównie za sprawą artystów włoskich, którzy po splądrowaniu i zniszczeniu Rzymu przez wojska Cesarza Karola V (tzw.