Gongoryzm, eufuizm, préciosité - charakterystyka

Gongoryzm

Styl wywodzący się z barokowej poezji hiszpańskiej, stanowiącym niejako odpowiedź na kształtujący się we Włoszech marinizm oraz angielski eufuizm. Nazwa pochodzi od nazwiska poety Luisa de Góngory: twórcy skomplikowanych, hermetycznych wierszy o silnych akcentach erudycyjnych, które wyrażały się w kunsztownej konstrukcji i niezwykle kwiecistej stylistyce. Środkiem wyrazu najczęściej są tutaj misterne metafory i alegorie, kalambury, aluzje i wyszukane epitety.

Góngora pragnął tworzyć dla czytelników na swoim, niezwykle wysokim poziomie intelektualnym, toteż jego utwory charakteryzowały się ogromną dynamiką myśli przeskakujących w najmniej spodziewanych momentach z jednego wątku na inny; aby za nimi nadążyć odbiorca zmuszony był do maksymalnego skupienia, stąd hermetyzm i elitarność tej poezji.


Eufuizm

Kierunek rozwijający się w poezji angielskiej przełomu XVI i XVII wieku porównywanym z manieryzmem. Głównymi założeniami tego stylu było użycie języka wyszukanego, niezwykle wysublimowanego, bogatego w rozbudowane metafory i kwieciste epitety. Ze względu na liczne odwołania do poezji antycznej, zwłaszcza zaś zastosowanie charakterystycznej dla niej retoryki, brzmiał w epoce baroku w sposób sztuczny, przesadnie wytworny i zmanierowany. Nazwa kierunku została zaczerpnięta od tytułu romansu Johna Lyly’ego „Euphues” (1578) napisanego zgodnie z wyznacznikami tej stylistyki.


Préciosité

Kierunek obecny w poezji francuskiej okresu baroku, pokrewnym wobec włoskiego marinizmu i hiszpańskiego gongoryzmu. Jego nazwa oznacza wprost „wykwintność”, co określa jego założenia w kwestii wysublimowanej elegancji wypowiedzi i doboru jej kunsztownej, zaskakującej błyskotliwością intelektualną formy. Za źródło owego stylu uważa się spotkania literackie w salonie markizy de Rambouillet, która skupiała wokół siebie takich twórców, jak Vincent Voiture, Théophile de Viau, czy Saint-Amanta. Podobna technika twórcza odpowiadała charakterem głównie poezji okolicznościowej i niezwykle popularnym we Francji od XVI wieku romansom.

Polecamy również:

  • Konceptyzm barokowy - definicja, cechy, przedstawiciele

    Konceptyzm jest nurtem szczególnie popularnym we włoskiej i hiszpańskiej poezji barokowej; jego nazwa wywodzi się od włoskiego sformułowania „concetto” oznaczającego wyszukany pomysł, stąd też oparta na nim strategia stylistyczna polega na skonstruowaniu wypowiedzi lirycznej wedle określonego,... Więcej »

  • Manieryzm - definicja, cechy, przedstawiciele

    Manieryzm był prądem kształtującym się w opozycji do renesansowego klasycyzmu, pierwotnie w sztukach plastycznych, później także w literaturze. Polegał na zarzuceniu ideałów harmonii i ładu na rzecz skomplikowanych form, które miały zaskakiwać widza i poruszać jego wyobraźnię (w czym przybliżał... Więcej »

  • Marinizm - definicja, cechy, przedstawiciele

    Marinizm jest strategią poetycką opartą na doborze wyszukanej, skomplikowanej formy opartej częstokroć na z góry założonym pomyśle, który w finale ma zaskoczyć czytelnika i wprawić go w stan tzw. „stupore”. Na kanwie tego stylu późniejsze epoki wykształciły konceptyzm korzystający z... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 2 =
Ostatnio komentowane
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07
A jeśli trójkąt równoramienny jest jednocześnie prostokątny to który bok jest domy�...
• 2024-11-17 07:46:27
przegralem nnn do tego artykulu
• 2024-11-16 13:50:26