„Dzieje Tristana i Izoldy” to przykład tzw. romansu rycerskiego, gatunku powstałego w średniowieczu i niezwykle wówczas popularnego (jego rozwój przypada na XV-XVI w.).
Głównym tematem tego typu dzieł były często niezwykłe – często niemalże baśniowe – przygody bohaterskich rycerzy, królów, wojowników. Średniowieczna opowieść o Tristanie i jego ukochanej to jeden z najpopularniejszych, zachowanych do dzisiejszych czasów, rycerskich romansów. Współczesna wersja opowieści została odtworzona na podstawie kilku tekstów wywodzących się z wczesnego średniowiecza.
Główny bohater utworu to postać funkcjonująca jako wzorzec idealnego rycerza. Tristana poznajemy jako młodego, silnego fizycznie i niezwykle odważnego wojownika. Młodzieniec zasługuje na najwyższe uznanie ze względu na swoją lojalną postawę wobec opiekuna – króla Marka – i wielkie męstwo oraz umiejętności, choćby w walce z okrutnikiem Morhołtem.
Tristan, kochany przez poddanych króla (i znienawidzony przez zazdrosnych baronów), stoi u progu życia czekając na kolejne „rycerskie” przygody. Spokój bohatera zostaje jednak zakłócony przez spotkanie z Izoldą Jasnowłosą. Fatalna namiętność, porażająca dwoje młodych bohaterów, wykracza poza ramy typowego romansu rycerskiego. Kochankowie – ze względu na omyłkowe wypicie magicznego eliksiru miłości – nie mogą bez siebie żyć, nie potrafią ukryć swojego uczucia ani z niego zrezygnować. Rozpaczliwie miotają się pomiędzy wiernością małżonkowi (lub władcy) a miłością, która może ich doprowadzić do niechybnej zguby.
Autor opowieści podkreśla determinację bohaterów, siłę ich emocji, ciągłe rozdarcie pomiędzy rozpaczą a szaleństwem. Uczucie kochanków jest występne pod wieloma względami. Bohaterowie grzeszą cudzołóstwem, krzywoprzysięstwem, kłamią, oszukują i zabijają (Izolda porywa się nawet na życie wiernej służki – Brangien). Szczególnie bolesna jest zdrada Tristana, hańbiącego swym zachowaniem dobre imię opiekuńczego wuja. Pomimo tego, sympatia narratora opowieści lokuje się wyraźnie po stronie kochanków.
Bedier, opierający swe dzieło na średniowiecznych tekstach, rozgrzesza kochającą się parę, tłumacząc ich zachowanie wpływem czarodziejskiego napoju. Bohaterów rozgrzeszy też z pewnością czytelnik. Tristan i Izolda muszą przejść wiele bolesnych upokorzeń, by ostatecznie, już pośmiertnie, osiągnąć swój cel. Ich determinacja – ukoronowana godnym pochówkiem we wspólnym grobowcu – jest do dziś symbolem wiecznej miłości, rozpoczętej i kierowanej przez kapryśny los.