„Dzieje Tristana i Izoldy” to przykład tzw. romansu rycerskiego, gatunku powstałego w średniowieczu i niezwykle wówczas popularnego (jego rozwój przypada na XV-XVI w.).
Głównym tematem tego typu dzieł były często niezwykłe – często niemalże baśniowe – przygody bohaterskich rycerzy, królów, wojowników. Średniowieczna opowieść o Tristanie i jego ukochanej to jeden z najpopularniejszych, zachowanych do dzisiejszych czasów, rycerskich romansów. Współczesna wersja opowieści została odtworzona na podstawie kilku tekstów wywodzących się z wczesnego średniowiecza.
Główny bohater utworu to postać funkcjonująca jako wzorzec idealnego rycerza. Tristana poznajemy jako młodego, silnego fizycznie i niezwykle odważnego wojownika. Młodzieniec zasługuje na najwyższe uznanie ze względu na swoją lojalną postawę wobec opiekuna – króla Marka – i wielkie męstwo oraz umiejętności, choćby w walce z okrutnikiem Morhołtem.
Tristan, kochany przez poddanych króla (i znienawidzony przez zazdrosnych baronów), stoi u progu życia czekając na kolejne „rycerskie” przygody. Spokój bohatera zostaje jednak zakłócony przez spotkanie z Izoldą Jasnowłosą. Fatalna namiętność, porażająca dwoje młodych bohaterów, wykracza