enia).
W „Krzyżakach” funkcjonują w końcu archaizmy składniowe, czyli zestawienia wyrazów odróżniające się budową od preferowanych dzisiaj norm. Często przejawiają się one w zmianie szyku zdania lub stosowaniu określonych przyimków. Oto niektóre przykłady takich konstrukcji: „a ojciec doma?” (a ojciec w domu?), „lubionym dla wielkiej wesołości” (lubianym za wielką wesołość).
Zastosowanie w „Krzyżakach” archaizmów miało posłużyć wierniejszemu oddaniu rycerskiego świata oraz zwiększeniem autentyczności dzieła Sienkiewicza. Dzięki specyficznemu językowi bohaterów wykreowanych przez autora, tworzonemu w dużej mierze na gwarze góralskiej, czytelnik ma wrażenie, iż obcuje z tekstem znacznie wcześniejszym, niż mogłaby sugerować data powstania powieści.
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt użycia archaizmów przez Sienkiewicza – było to działanie odwrotnie proporcjonalne do tego praktykowanego przez zaborców, których celem stało się eliminowanie języka polskiego i zastępowanie go własnym. Autor „Krzyżaków” nie tylko dał więc wspaniały i całościowy obraz świata średniowiecznego, lecz także „ożywił” nieco język polski, podkreślając przy tym jego wspaniałą historię i nierozłączność z narodem i jego kulturą.