Pojęcia adaptacji i ekranizacji filmowej często bywają stosowane zamiennie jako synonimy. Tymczasem istnieje między nimi znacząca różnica, polegająca na odmiennym sposobie przeniesienia dzieła literackiego na ekran.
Adaptacja filmowa
Jest to przeróbka utworu literackiego w celu dostosowania go do konkretnych potrzeb odbiorców. Można więc powiedzieć, że jest to wariacja na zadany temat, a jej autor do pewnego stopnia może dowolnie wykorzystywać elementy wybranego do adaptacji utworu, w myśl przekazania swojej wizji lub idei. Reżyser i scenarzysta adaptacji filmowej wykonują pracę twórczą, polegającą na odnalezieniu własnego sposobu na oddanie przekazu adaptowanego utworu.
Ekranizacja filmowa
Jest to filmowa realizacja pierwowzoru literackiego, mający na celu wierne odtworzenie wszystkich elementów jego układu. Jej założeniem jest np. przedstawienie fabuły powieści, noweli, sztuki teatralnej czy nawet komiksu w formie filmu fabularnego. Można powiedzieć, że ekranizacja jest wiernym przeniesieniem dzieła literackiego na ekran, przy pełnym zachowaniu treści i formy tego dzieła.
Różnice
W adaptacji filmowej to autor scenariusza decyduje o tym, które wątki, postacie i motywy pojawiające się w książce uwzględnić w filmie. Ma on prawo zmieniać kolejność poszczególnych wątków, wprowadzać nowe, może również zmienić zakończenie utworu. W ten sposób scenariusz filmu nierzadko znacząco różni się od fabuły książki, na podstawie której został zrealizowany. Pomimo tego, film w zasadniczym wydźwięku i przekazie musi zgadzać się z fabułą.
Ekranizacja filmowa charakteryzuje się absolutną wiernością i zgodnością ze swoim literackim pierwowzorem. Dotyczy to m.in. kolejności wątków, zależności między bohaterami. Reżyser i scenarzysta nie powinni wprowadzać do fabuły filmu żadnych elementów, które nie występują w pierwowzorze (np. w książce).
Najczęstszym błędem jaki popełnia odbiorca jest poznanie filmu przed zapoznaniem się z jego pierwowzorem. W takiej sytuacji film częstokroć wydaje się znacznie atrakcyjniejszy dzięki efektom, którymi dysponuje kinematografia, przez co w dalszej kolejności rzadko sięgamy po pierwotny utwór.
Przykłady
Przykładem adaptacji filmowej jest film „Romeo i Julia” z 1996 roku w reżyserii Baza Luhrmanna, w którym ród Montekich został przedstawiony jako gang z pistoletami, a akcja rozgrywa się w latach 90’ na Florydzie. Scenarzyści przenieśli zatem dzieło Wiliama Szekspira w zupełnie inną epokę.
Najpopularniejszą ekranizacją ostatnich lat jest seria filmów o przygodach Harry’ego Pottera, gdzie widzowie mogą liczyć na stosunkowo wierne oddanie świata czarodziejów, postaci, wątków i kontekstów.
 |