Bogowie
Bogowie greccy chętnie ingerują w życie śmiertelników. W „Iliadzie” większość bóstw była mocno zaangażowana w walkę pomiędzy Grekami i mieszkańcami Troi. W „Odysei” na los głównego bohatera ma wpływ trójka ważnych bogów – Atena, Posejdon i Zeus. To Posejdonowi Odys „zawdzięcza” swą tułaczkę. Morski bóg mści w ten sposób swego syna, Polifema. Atena wspierała króla Itaki jeszcze w czasach wojny trojańskiej. I tym razem towarzyszy mu w najcięższych perypetiach, pomaga też Penelopie i Telemachowi. Zeus, namówiony przez Atenę, przyczynia się z kolei do uwolnienia Odysa spod wpływów nimfy Kallipso. Warto zaznaczyć, że ostateczny los bohatera zależy od odwiecznego „fatum”, na które nawet bogowie nie mają wpływu.
Wędrowca
Główny motyw „Odysei”. Podróż Odysa jest naszpikowana rozmaitymi niebezpieczeństwami, spotkaniami z mitycznymi stworami (syreny, cyklopi itp.) i morskimi bożkami. Charakterystyczną cechą podróży bohatera jest… niepewność jego dalszego losu. Odys i jego druhowie unikają danego niebezpieczeństwa tylko po to, by za chwilę trafić na jeszcze gorsze, bardziej złowrogie monstrum. Za drobnym zwycięstwem następuje klęska, śmierć części podróżników lub utrata kolejnego statku. Bohaterowie – ścigani przez Posejdona – nie znają „dnia ani godziny”, tracą stopniowo nadzieję na powrót do domu. Nadziei nie traci jednak Odys. Uparty wędrowiec często ostatkiem sił dociera na kolejną wyspę, budują następną tratwę i z podziwu godną determinacją dążą do brzegów Itaki. Odys uosabia każdą jednostkę zmagającą się z przeciwnościami życia.
Zemsta
Zemsta to główna motywacja działań Posejdona. Pan morza i ojciec cyklopów wysłuchuje pewnego dnia modlitwy oślepionego syna:
Jeślim syn twój, a tyś jest rodzic mój prawdziwy,
Ścigaj tego Odysa, zakaż nieść go wodom
Do Itaki, i nigdy niech nie wróci do dom!
Bóg – poruszony krzywdą Polifema – postanawia dokonać zemsty. Ściga Odysa i jego towarzyszy, przerywając co rusz ich długotrwałą żeglugę. Bohaterowie znają zamiary Posejdona. Mimo tego nie rezygnują z kontynuowania podróży. Nie rezygnuje sam Odys, nawet wtedy, gdy samotnie dopływa na brzeg Feaków. Dzielni żeglarze dostarczają swego gościa do Itaki. Im samym udaje się powrócić do domu dopiero po wzniesieniu modlitwy przebłagalnej do Posejdona.
Wierność
Homer zawarł w „Odysei” jeden z piękniejszych, literackich portretów żony. Penelopa to uosobienie wierności i wytrwałości. Sytuacja młodej żony – po zaginięciu Odysa – nie jest godna pozazdroszczenia. Starszyzna Itaki domaga się nowego następcy tronu. Przedstawiciele najzamożniejszych rodów wysyłają do królowej zalotników naciskając na jak najszybszy wybór. Penelopa trwa jednak w swym postanowieniu – wierzy, że mąż powróci. Posługuje się podstępem, by odwlec kolejny ślub (tkanie całunu dniem, niszczenie swej pracy nocą) a później z ulgą przyjmuje propozycję łuczniczego konkursu (nie wierzy w to, że któremukolwiek z zalotników uda się powtórzyć dawny wyczyn męża). Jest uparta i konsekwentna aż do momentu rozpoznania męża.