Iliada - streszczenie

Kapłan Chryzes prosi króla Agamemnona o oddanie córki (branki i niewolnicy władcy). Gdy ten odmawia, starzec udaje się nad morze i błaga Apollina o pomoc. Bóstwo wysłuchuje próśb starca zsyłając na wojska greckie zarazę (Apollo wybija bydło, później – greckich żołnierzy). Wojownicy – przerażeni gniewem boga – zwołują naradę, podczas której przekonują Agamemnona do oddania Chryzeidy. Prośbę popiera Achilles. Rozgniewany Agamemnon wyraża zgodę, ale w zamian odbiera herosowi jego brankę – Bryzeidę. Upokorzony Achilles odmawia dalszej pomocy Grekom, wzywa swą matkę Tetydę i prosi ją o pomoc. Boginka wstawia się za synem do samego Zeusa a ten decyduje, że udzieli pomocy mieszkańcom Troi. Od tego momentu naczelne bóstwa Olimpu śmiało udzielają poparcia wybranym wojownikom po jednej lub drugiej stronie.

Władca Olimpu postanawia wprowadzić Greków w błąd, zsyłając na Agamemnona rzekomo proroczy sen. Pod wpływem widzenia, po naradzie ze starszyzną, władca podejmuje decyzję o ataku na gród króla Priama.

Rozpoczynają się pierwsze walki pomiędzy wojskami Trojan i Greków. Podczas bitwy wywiązuje się pojedynek między Menelaosem (prawowitym mężem porwanej Heleny) i Parysem – synem Priama. Obydwie strony zawierają przysięgę. Zwycięzca pojedynku ma prawo do ręki Heleny, a przegrani zobowiążą się do zapłaty sowitego okupu. Zacięta walka zostaje przypadkiem przerwana przez interwencję Kiprydy (Afrodyty). Bogini porywa rannego Parysa, zrywając tym samym przysięgę. Pozostałe bóstwa są zaniepokojone zerwaniem przymierza i postanawiają wesprzeć Greków. Achajom sprzyja szczególnie Atena. Bogini kusi trojańskiego wojownika Pandara, namawiając go do ataku na Menelaosa. Rana odniesiona przez Greka jest wyraźnym znakiem zerwania przysięgi. Rozgniewani Achajowie szykują się do dalszych walk.

Za namową Trojan Hektor udaje się do królewskiego pałacu prosząc kobiety o modlitwy w intencji zwycięstwa. Trojanki nadaremno wznoszą mogły do Ateny, ofiarowując bogini w darze cenną szatę. Gniewna Pallada nie wysłuchuje ich modlitw. Tymczasem Hektor odnajduje w mieście swą żonę Andromachę i synka. Żegna się z rodziną, czuje, że powinien powrócić do walczących. Zapłakana żona nadaremno prosi go o pozostanie w domu, przeczuwa śmierć męża na polu walki.

Zgodnie z przeczuciem, Hektor szybko zdobywa możliwość wykazania się odwagą w pojedynku z Ajasem. Walka nie zostaje rozstrzygnięta, a Grecy i Trojanie po raz kolejny odraczają generalną bitwę. Przed wznowieniem walk Zeus upomina bóstwa (zwłaszcza swa żonę Herę i córkę Atenę), by nie mieszały się do ludzkich walk. Bogowie z niechęcią przystają na prośbę Kronida.

Po wznowieniu walk znaczną przewagę zdobywają wojownicy trojańscy. Przerażeni Grecy potrzebują mądrego dowódcy. Posłowie udają się do Achillesa, prosząc o przyłączenie się do walk, ten odmawia. Wśród Trojan spustoszenie czyni dzielny Agamemnon. Zeus, chcąc odmienić losy bitwy, doradza Hektorowi, by poczekał, aż grecki wojownik osłabnie i odważnie poprowadził towarzyszy do walki. Zgodnie z zapowiedzią Kronida, szala zwycięstwa przechyla się na stronę Trojan. Ginie wielu znamienitych greckich wojowników. Brutalność walk zwraca uwagę samego Achillesa. Jego przyjaciel Patrokles opatruje rany umierającym dowódcom.

Bitwa przenosi się w pobliże muru, zbudowanego przez Greków ku ochronie swych pozycji na nadbrzeżu. Hektor, wspierany przez samego Zeusa, śmiało prowadzi Trojan do walki. Mur zostaje zdobyty, a flota Greków zagrożona przejęciem przez wrogów. Taki obrót rzeczy niepokoi Posejdona. Wodne bóstwo postanawia – na złość bratu – wzbudzić męstwo w Grekach. Po stronie Posejdona staje także Hera. Bogini pożycza od Afrodyty czarowny pas, uwodzi Zeusa i z pomocą Snu usypia go. Posejdon podburza Greków do walki, ale wkrótce zostaje powstrzymany przez boginię Iris. Posłanniczka bogów przekazuje mu rozkaz Zeusa. Kronid prosi brata, by wycofał się z walki. Trojanie odzyskawszy przewagę rozpoczynają atak na grecką flotę.

Patrokles, widząc zbliżającą się klęskę Achajów wyprasza u Achillesa jego zbroję i tarczę. W przebraniu przyjaciela rusza na pomoc Grekom. Po licznych, zwycięskich pojedynkach Patrokles natrafia na Hektora, a ten – wspomagany przez Zeusa i Apollina – zabija go. Umierający przepowiada swemu zabójcy śmierć z rąk Achillesa.

Heros, zrozpaczony po śmierci przyjaciela po raz kolejny zwraca się o pomoc do matki. Ta odwiedza Hefajstosa prosząc go o przygotowanie tarczy i nowej zbroi dla syna. Bożek ognia tworzy złote arcydzieło wykuwając na tarczy ziemskie krajobrazy, widoki dwóch miast, tańczący orszak, obraz przedstawiające cztery pory roku. Achilles uradowany nową zbroją dziękuje matce za pomoc i przeprasza Agamemnona, wyrzekając się wszelkich uraz. Heros staje do walki.

Zbliża się moment ostatecznego rozstrzygnięcia bitwy. Zeus, nie mogąc powstrzymać dłużej wyroków przeznaczenia, zezwala wszystkim bogom na udział w walce po dowolnej stronie. Hera, Atena, Posejdon stają po stronie Achajów, Trojan wspiera Ares wraz z Apollinem, Artemidą i Afrodytą. Walka nasila się. Achilles z uporem dąży do pojedynku z Hektorem. Osiąga cel po zabiciu Polidora, młodszego brata Hektora. Ten, ujrzawszy śmierć brata postanawia go pomścić.

Przed pojedynkiem bogowie przesądzają zwycięstwo Achillesa. Apollo opuszcza Hektora. Do herosa zbliża się Atena przyjmując postać jego brata Deifoba. Bogini przekonuje bohatera, by stanął do ostatecznej walki z Achillesem. Po długim i wyczerpującym pojedynku syn Tetydy uderza Hektora dzidą w szyję i zabija go. Przebija stopy zmarłego i przywiązuje jego ciało do rydwanu po czym triumfalnie okrąża Troję. Hańbę Hektora opłakują wszyscy Trojanie z królem Priamem na czele.

Po zabiciu Hektora Achilles urządza igrzyska na cześć Patroklesa. Priam, za namową Hermesa, udaje się do obozu zwycięzców i prosi o wydanie ciała syna ofiarowując hojne dary. Achilles przyjmuje okup zezwalając królowi na zabranie i pochowanie ciała syna.