Iliada - motywy

Bogowie

Jedną z ważniejszych cech eposu jest paralelizm dwóch rzeczywistości – boskiej i ludzkiej. W „Iliadzie” bóstwa są równorzędnymi bohaterami, czynnie udzielającymi się po obydwu stronach walk. Olimpijczycy są zaskoczeni rozmiarami walk. Śmiało intrygują, doradzają swym „ulubieńcom”, mieszają szyki przeciwnikom.

Jedni, tak jak Afrodyta czy Atena, od początku do końca wspierają konkretnego wojownika. Inni – jak Ares – pobudzają do walki obydwie strony, czerpiąc przyjemność z uczestniczenia w wielkim, krwawym wydarzeniu. Jeszcze inni przypatrują się potyczkom z boku, pozostawiając losy bohaterów ich własnemu przeznaczeniu. Bogowie wpływają na przebieg kolejnych epizodów walk, ale o ostatecznym wyniku wojny decyduje przeznaczenie – fatum. Grecy poznają je dzięki przepowiedniom. To ono ostatecznie przecina nić życia danego bohatera i przechyla szalę zwycięstwa na jedną ze stron.

Kobieta

Większość bohaterów „Iliady” to mężczyźni, wojownicy, wodzowie, herosi. Bohaterki kobiece ze zrozumiałych powodów pojawiają się na „dalszym planie” utworu. Matki i żony obserwujące walczących z murów miasta, opłakujące zmarłych, zanoszące modlitwy do bogów – oto bohaterki opowieści Homera. Mimo pewnej, pozornej marginalności, motyw kobiety odgrywa jednak w dziele jedną z kluczowych ról. Jak wiadomo, przyczyną wybuchu wojny jest porwanie pięknej Heleny. Porwanie przez Agamemnona Chryzeidy sprowadza na wojska greckie zarazę. Kłótnia o branki pomiędzy Achillesem i Agamemnonem doprowadza do gniewu i wycofania się z walki tego pierwszego.

Nie można też lekceważyć wpływu kobiet-bogiń na przebieg wojny. Afrodyta osłania Parysa, a nawet porywa go z pola walki. Hera uwodzi samego Zeusa tylko po to, by chwilowo zniweczyć jego poparcie dla Trojan. Atena konsekwentnie wspiera Greków, pomaga też Achillesowi w zwycięstwie nad Hektorem. Jedną z piękniejszych, drugoplanowych postaci jest Andromacha. Pożegnanie bohaterki z mężem (Hektorem) należy do najbardziej przejmujących scen „Iliady”.

Śmierć

Śmierć to naturalny element wojny. W „Iliadzie” odnajdziemy opisy niezliczonych pojedynków i potyczek kończących się zgonem przeciwnika. Pod Troją – po obydwu stronach barykady – giną najwięksi ówcześni wojownicy. Większość bohaterów godnie przyjmuje śmierć. Wojownicy wiedzą, że każdemu z nich „wyznaczona” jest właściwa godzina zgonu. Wiedzę o okolicznościach swojej śmierci posiada Achilles. Umierający Patrokles przepowiada z kolei Hektorowi zgon z ręki przyjaciela.

Śmierci swych wybranych podopiecznych nie mogą zapobiec nawet bogowie. Możliwie jest jedynie odwleczenie lub czasowe odroczenie momentu zgonu. W „Iliadzie” odnajdziemy dokładny opis starożytnych ceremonii pogrzebowych (śmierć i pogrzeb Patroklesa). Jedną z najważniejszych scen eposu jest śmierć Hektora i „triumfalny” przejazd Achillesa, ciągnącego zwłoki wroga za rydwanem.

Walka

Główny motyw utworu. Homer przedstawia kolejne etapy walk pomiędzy Grekami i obrońcami Troi. Większość treści poszczególnych pieśni to opisy pojedynków, kampanii, wypraw i podstępów. Przy opisywaniu walk autor posługuje się szerokimi, barwnymi porównaniami (tzw. porównanie homeryckie) i stałymi epitetami przypisanymi konkretnemu bohaterowi („szybkonogi” Achilles, „gromowładny” Zeus) W każdy z pojedynków zaangażowane jest co najmniej jedno bóstwo (Atena, Hera, Apollo). Obrazy walk są dynamiczne, plastyczne, a całości towarzyszy podniosły styl.

Zemsta

Zemsta to główna motywacja działań Achillesa. Heros, urażony sporem z Agamemnonem odmawia pomocy współtowarzyszom. Pomimo postępującej przewagi wroga, Achilles uchyla się od walki. Odmawia nawet wtedy, gdy o pomoc prosi go najbliższy przyjaciel. Patrokles, zdeterminowany by pomóc w obronie greckiej floty, ubiera zbroję Achillesa i ginie. Śmierć Patrokla to moment zwrotu akcji całego eposu. Achilles nie może już pozostać obojętnym. Upokorzenie i żal przeradza się w boski gniew. Bohater konsekwentnie dąży do pojedynku z Hektorem i w finale utworu mści się na wrogu.

Polecamy również:

  • Iliada - plan wydarzeń

    1. Spór Agamemnona i Achillesa o branki – Chryzeidę i Bryzeidę.2. Gniew Achillesa – odmowa udziału w walce przeciw Trojanom.3. Rozpoczęcie walk.4. Pojedynek Parysa z Menelaosem – zerwanie przymierza. Więcej »

  • Iliada - geneza

    Autorstwo, geneza i dokładny czas powstania „Iliady” to kwestie dyskusyjne (podobny problem dotyczy także „Odysei”). Tradycja przypisuje autorstwo eposu greckiemu aojdzie – Homerowi, choć jego faktycznego istnienia nie udowodniono aż do dziś (tzw. kwestia homerycka). Przypuszczalnie,... Więcej »

  • Iliada - czas i miejsce akcji

    Iliada opisuje wydarzenia rozgrywające się ostatniego, dziesiątego roku wojny (dokładnie 1184 p.n.e.) Choć czas ten to około 50 dni, wydarzenia, o których wspomina poeta, obejmują zaledwie kilka dni, bowiem cześć z wydarzeń trwających w czasie rzeczywistym kilkanaście dni, opisanych zostało w zaledwie... Więcej »

  • Iliada - interpretacja

    „Iliada” jest często błędnie utożsamiana z pełnym opisem wojny trojańskiej. Obszerne dzieło przypisywane Homerowi dotyczy jednak zaledwie jednego epizodu z wieloletniej walki pomiędzy Achajami i Trojanami. Więcej »

  • Iliada - bohaterowie
Komentarze (0)
Wynik działania 3 + 4 =
Ostatnio komentowane
• 2025-03-08 02:40:40
cycki lubie
• 2025-03-05 14:35:07
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01