Rodzaje filmowe
Rodzajów i gatunków literackich nie da się sztywno zaklasyfikować, ze względu na płynność granic między nimi, jednak ze względu na kryteria takie jak treść, technika realizacji, sposób montażu i intencje twórców można wyróżnić następujące rodzaje:
a) Film fabularny – w którym odtwarza się fabułę według układu zaproponowanego przez autorów scenariusza, ale reżyser w jak najmniejszym stopniu ingeruje w tę wizję.
b) Film dokumentalny – który rejestruje określone fakty z otoczenia. Przedstawiane są w nim autentyczne postacie i zdarzenia. Film ten jednak zawsze pozostaje subiektywną wizją autorów dotyczącą tych elementów.
c) Film eksperymentalny – w którym nacisk położony jest na zestawienie ze sobą różnych, często pozornie niepasujących do siebie elementów, w celu wyrażenia idei autora.
d) Film animowany – wyróżniony głównie ze względu na technikę powstawania, tworzony na pomocą zdjęć poklatkowych lub generowanych komputerowo.
e) Film edukacyjny (oświatowy) – który realizowany jest w celu upowszechnienia wiadomości z konkretnej dziedziny wiedzy, nauki. Tego rodzaju filmy wykorzystywane są jako pomoce dydaktyczne.
Gatunki filmowe
Wymienione rodzaje filmów dzielą się na poszczególne gatunki ze względu na wykorzystywaną w nich konwencję:
a) Western – gdzie czas akcji umiejscowiony jest na przełomie XIX i XX wieku na zachodzie Ameryki, atrybutami bohaterów – kowbojów i Indian są strzelby, rewolwery, kapelusze, dyliżanse i gra w pokera.
b) Science fiction – gdzie twórcy opierają się na osiągnięciach nauki, łącząc je z elementami fantastycznymi, często futurystycznymi (np. życie na innej planecie). Bohaterami science fiction są np. roboty czy kosmici.
c) Horror – gdzie twórcy budują świat rzeczywistości wprowadzając do niej zjawiska nadprzyrodzone. Celem fantastyki grozy jest wywołanie u widza uczucia grozy, strachu, obrzydzenia i szoku. Bohaterami horrorów są wampiry, potwory, wilkołaki czy duchy.
d) Thiller – gdzie twórcy skupiają się na stworzeniu sensacji i grozy, mającej na celu wywołać u odbiorcy dreszcz emocji. Główne narzędzia wykorzystywane w thrillerze to napięcie, strach, niepewność.
e) Komedia – gdzie przedstawia się sytuacje i postacie wywołujące reakcję śmiechu i rozbawienia u odbiorcy. Sama komedia dzieli się na kilka odmian: czarna komedia, komedia romantyczna czy komediodramat.
f) Melodramat – gdzie twórcy łączą fabułę sensacyjną z wątkiem miłosnym. Zazwyczaj opiera się na motywie uczucia dwojga pozytywnych bohaterów, którzy na swojej drodze spotykają wiele przeszkód, a ich historia kończy się zazwyczaj tragicznie.
g) Film sensacyjny – gdzie w wątku głównym ukazywana jest intryga, jej rozwój i niespodziewane zwroty akcji, trzymające w napięciu.
h) Film wojenny – gdzie twórcy koncentrują się na bitwach i wojnach, opisujący również historie jeńców wojennych, operacji wojskowych. Przedstawiane wątki mogą opierać się na wydarzeniach fikcyjnych lub autentycznych.
i) Film kryminalny – który koncentruje się na wątku gangsterskim czy mafijnym. Często łączy się z thrillerem i filmem akcji.
j) Film biograficzny – w którym tematem jest życie i działalność konkretnego człowieka, najczęściej osoby publicznej (pisarza, artysty, wodza, męża stanu).
Rodzaje i gatunki filmowe to odmiany, które wskazują na to o czym i w jaki sposób opowiada dany film. Tymi pojęciami zazwyczaj posługują się krytycy filmowi, jednak nie należy ich traktować jako zamkniętego zbioru ograniczającego zarówno twórców filmu jak i jego odbiorców. Większość realizacji filmowych łączy w sobie cechy różnych gatunków, przenikających się w różnych momentach i konfiguracjach.