Biografia
Andrzej Munk urodził się 16 października 1921 roku w Krakowie w zasymilowanej rodzinie pochodzenia żydowskiego. W 1939 roku artysta ukończył Państwowe Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze w Krakowie. W czasie okupacji niemieckiej ukrywał się pod nazwiskiem Wnuk, przebywając wówczas w Warszawie. Zyskał tam również zatrudnienie jako robotnik budowalny.
Podczas konspiracji działał w Oddziałach Wojskowych Powstańczego Pogotowia Socjalistów, związanego z Polską Partią Socjalistyczną. W 1944 roku został strzelcem w szeregach Armii Krajowej w Obwodzie „Żywiciel” na Żoliborzu. W ten sposób został uczestnikiem powstania warszawskiego. Gdy powstanie upadło, przez chwilę Munk był więziony przez okupanta, jednak w niedługim czasie udało mu się uciec z niewoli. W pozostałym okresie wojny wciąż pracował jako robotnik. Po zakończeniu II wojny światowej reżyser rozpoczął naukę na Politechnice Warszawskiej, jednak w wyniku choroby musiał przerwać studia. Przez chwilę pozostawał studentem prawa na Uniwersytecie Warszawskim, ale ostatecznie wykształcenie uzyskał w Łodzi w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, którą ukończył w 1951 roku. Andrzej Munk zmarł w Łowiczu 10 września 1961 roku.
Twórczość
Twórca pracował najpierw jako operator kamery (w 1948 roku). Działalność reżyserską rozpoczął natomiast filmami o charakterze dokumentalnym (wówczas pracował w Wytwórni Filmów Dokumentalnych). Pierwszym z nich był Kierunek – Nowa Huta! z 1951 roku, opowiadający o tym jak powstawała owa dzielnica Krakowa. W tym samym czasie nakręcił również Bajkę, film o Filharmonii Warszawskiej. Wszystkie te realizacje z początków twórczości Munka, utrzymane były w stylu propagandy i całkowicie jej poddane, nie znaczy to jednak, że nie uzyskały powszechnego uznania.
Do najbardziej znanych realizacji fabularnych Munka należą:
Błękitny krzyż z 1955 roku – pierwszy film fabularny z elementami dokumentu, fabuła opierała się na akcji ratowniczej TOPR-u w czasie II wojny światowej.
Człowiek na torze z 1956 roku – tematem była tajemnicza śmierć maszynisty oraz procesem śledztwa z nią związanego.
Eroica z 1957 roku – film typowo wojenny, owiany atmosferą powstania warszawskiego.
Zezowate szczęście z 1960 roku – komedia, która odniosła ogromny sukces, zrealizowana na podstawie opowiadania pt. Sześć wcieleń Jana Piszczyka i opisująca sytuację polityczną w Polsce w okresie ćwierćwiecza jej historii.
Pasażerka z 1963 roku – był to ostatni film artysty, opierający się na dramacie wojennym opowiadającym o dwóch kobietach spotykających się na pokładzie statku, a każda z nich ma za sobą trudne doświadczenia okupacyjne.
Andrzej Munk zaczynał w stylistyce socrealistycznej, jednak z ogromną dbałością o dramaturgię i jakość artystyczną swoich realizacji. Starał się ukazać bardziej ludzkie i zwyczajne oblicze robotników, niż miało to miejsce w innych filmach z epoki. Uważa się, że Munk z Andrzejem Wajdą stworzyli podwaliny tzw. polskiej szkoły filmowej czyli pewnej formy artystycznej, stosowanej powszechnie przez polskich reżyserów. Za cel obrał sobie Munk poszukiwanie racjonalnych wyjaśnień w ludzkich wyborach, a ostrą krytyką obdarzał zachowania zupełnie w danych okolicznościach nieadekwatne i niepotrzebne.
 |
| Andrzej Munk/www.wikipedia.org.pl |