Streszczenie
Akcja filmu rozgrywa się w małym miasteczku na początku lat sześćdziesiątych. Główni bohaterowie – Admirał, Ataman, Wódz i Pasza, przyjaciele, włóczą się po miejskich uliczkach i wszczynają rozboje, zaglądają na wiejskie zabawy i spędzają dużo czasu na stacji kolejowej. Któregoś dnia Admirał zwraca uwagę na młoda studentkę Martę, z którą szuka kontaktu. Między chłopakiem i dziewczyną rodzi się uczucie, które jest jednak burzliwe, ciągle ranią się i zrywają ze sobą. W miasteczku zjawiają się dwie dziewczyny, które uciekły z domu – Myszka i Ewa. One również zaprzyjaźniają się z Admirałem, który wciąż próbuje zdobyć względy Marty, jednak ta jest do niego poważnie zniechęcona. Rozzłoszczony Admirał razem Wodzem wywołują awanturę w kawiarni i trafiają do aresztu. Marta natomiast odjeżdża z miasteczka, szukając kogoś na peronie z tęsknym i pełnym rozczarowania spojrzeniem. W nocy dwaj przyjaciele udają się do lasu by odwiedzić swoja dawną, ulubioną rzekę z marzeń, które teraz okazuje się być małym strumykiem z ich dzieciństwa.
Geneza
Film Andrzeja Barańskiego jest uważany za dramat psychologiczny, został nakręcony w 1991 roku. Scenariusz filmu oparto na opowiadaniu o tym samym tytule autorstwa Stanisława Czycza, ze zbioru Nim zajdzie księżyc. Barański realizował zdjęcia m.in. na zamku w Mirowie, cegielni w Tuszynie czy pałacyku w Ujazdowie koło Tomaszowa Mazowieckiego. Sam reżyser opowiada o filmie jako swojej sentymentalnej podróży do przeszłości. Miejsc, ludzi, którzy żyją w jego własnych wspomnieniach.
Młodzieńcza perspektywa świata
Barański wchodząc w świat myśli i uczuć młodego pokolenia oddaje, rzadkie w polskim kinie, trafne spostrzeżenia co do prawdy młodzieżowych emocji. Społeczność uchwycona przez reżysera jest nad wyraz autentyczna. Pojawiają się w niej charakterystyczne elementy i rekwizyty: kolorowe sukienki, tanie wino, niewinna naiwność, mniej lub bardziej intelektualne rozmowy. Bohaterowie stoją tuż przed granicznym momentem w ich życiu – po zaliczeniu egzaminu dojrzałości rozpoczną zupełnie nowe, pełne niespodziewanych wyzwań lata – nadchodzący etap napawa ich lękiem i obawami, ale wiąże się także z licznymi nadziejami.
Styl
Film został utrzymany w konwencji epoki, której portret przedstawia. Barański w wielu momentach nawiązuje do stylu Nowej Fali. Postacie zostały skonstruowane w sposób wyróżniający się, nadzwyczajny – było to możliwe dzięki dość zwyczajnemu, szaremu ułożeniu tła, przestrzeni, w której wszystko wydaje się małe i niewarte uwagi. Stan ducha młodego pokolenia zostaje zatem wystarczająco wyraźnie uwydatniony.