W trakcie przebiegu wielkiej kolonizacji, Grecy podzieleni od początku swojej historii uświadomili sobie swoją wspólnotę kulturalną (w dużej mierze wynikająca z kontaktów ze wschodem) w tym głównie literaturę, naukę oraz sztukę.
Na wiek V p.n.e. przypada okres największego rozkwitu kultury greckiej, którego głównym ośrodkiem stało się ateńskie polis. Jednak zaraz po zażegnaniu zagrożenia ze strony perskiej, dochodzi do zaognienia konfliktów wewnętrznych, głównie pomiędzy Atenami (demokracją), a Spartą (oligarchią). Sytuacja ta odbiła się negatywnie na rozwoju gospodarczym polis, ale z drugiej strony nie zahamowała ekspansji kulturalnej, która w IV w p.n.e. obejmowała coraz to większe obszary Europy.
Kryzys jaki opanował greckie polis w późniejszym czasie, doprowadził do mieszania się w sprawy wewnętrzne Grecji innych krajów. Początkowa była to Persja, a następnie Macedonia – która ostatecznie rozciągnęła swoje wpływy nad większością greckich miast – państw. Po podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego doszło do wielkiego rozkwitu kultury greckiej na wschodzie, w szczególności jej nauki.
Rozwój i wpływy kultury greckiej nie szedł w parze z jej rozwojem gospodarczym. Grecje omijało wówczas większość szlaków handlowych, brakowało rynków zbytu, a rodzime rolnictwo nie było w stanie wyżywić nawet własnej populacji.
W takiej niekorzystnej sytuacji, dodatkowo potęgowanej ciągłymi antagonizmami wewnętrznymi, Grecja nie była w stanie przeciwstawić się w II w p.n.e. podbojowi rzymskiemu.
Od tej pory stan posiadania oraz autonomii greckiej zmniejszał się diametralnie. Jednak kultura grecka nie dość, że pozostała praktycznie nienaruszona, to w dobie cesarstwa stała się dominującą wśród szerokich wart ludności rzymskiej. Po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego przeżyła prawdziwe odrodzenie w cesarstwie bizantyjskim.
Wpływy kultury greckiej – Starożytny Rzym
W okresie wielkich podbojów, Rzym zetknął się z kulturą grecką i uległ z biegiem czasu w dużej mierze jej wpływom. Hellenizacja miała olbrzymi wpływ na filozofię, religię, naukę, jak również sposób myślenia i obyczaje. Spowodowała przy tym napływ dzieł sztuki greckiej, które stanowiły ówcześnie znaczną część zwycięskich łupów.
Lucjusz Emiliusz Paulus, który zwyciężył pod Pydną, przywiózł do Rzymu bibliotekę królów macedońskich, na której kształcił swoich synów. Jednym z nich był Scypion Emilianus, który utworzył wokół siebie krąg elity kulturalnej grecko-rzymskiej. Przynależeli do niej m. in. – historyk Polibiusz, filozof Panaitios, poeta Enniusz oraz komediopisarz Terencjusz Afer. Propagatorem kultury greckiej był również konsul Marek Fulwiusz Nobilior – zabrał on na wyprawę etolskom Enniusza, żeby opiewał jego sławne czyny.
Hellenizacja obyczajów oburzała Katona hołdującego starej tradycji rzymskiej, ale i on pod koniec życia musiał nauczyć się języka greckiego, gdyż do Rzymu zaczęli przyjeżdżać wybitni greccy uczeni.
Wpływy greckie najszybciej dosięgły religię rzymską. Nastąpiło oficjalne uznanie dwunastu bogów olimpijskich: Jowisz – Zeus, Junona – Hera, Neptun – Posejdon, Minerwa – Atena, Mars – Ares, Wenus – Afrodyta, Diana – Artemida, Wulkan – Hefajstos, Westa – Hestia, Merkury – Hermes, Ceres – Demeter i Apollo, czczony pod tym samym imieniem w Grecji oraz Rzymie.
W imperium rzymskich zwłaszcza w okresie republiki, silnie zaznaczyły się wpływy filozoficznych szkól hellenistycznych – głównie stoicyzmu oraz epikureizmu. Pomimo, że rzymianom ze starszych pokoleń odpowiadała bardzo filozofia stoicka, poprzez jej podkreślanie roli obywatela do państwa, to w okresie wojen domowych ideał filozofii epikurejskiej znalazł wielu zwolenników. W starożytnym Rzymie zalety epikureizmu opiewał w swoich poematach Tytus Lukrecjusz Karus (95 – 55 r. p.n.e.).