W latach 490 – 479 p.n.e., dwa największe polis greckie (miasta – państwa) walczyły wspólnie o niepodległość całej Grecji przeciwko imperium perskiemu. Ostateczne zwycięstwo greków zapoczątkowało nowy układ sił w Starożytnej Grecji. Od tego okresu Ateny wraz z Związkiem Morskim – utworzonym z polis, które zostały wyzwolone z władzy perskiej, zdominowały morskie obszary greckie. Z drugiej strony Spartanie wraz ze Związkiem Peloponeskim, miały dominować od tej pory na lądzie.
Wojna Peloponeska między Atenami, a Spartą trwała w latach 431-404 p.n.e.. Jako główną przyczynę wybuchu konfliktu pomiędzy dwoma greckim polis, podaję się rosnącą siłę oraz znaczenie Aten w świecie greckim.
Ateny po wojnach stoczonych z Persją, podczas których dwukrotnie zostały zdobyte, zmuszone były to przebudowy swojego polis. Po tych zmianach zaczęły dominować ekonomicznie oraz politycznie wśród innych greckich miast – państw. Ateny swoją drogę do dominacji rozpoczęły jeszcze w czasie wojny z persami, kiedy objęły dowództwo nad Związkiem Morskim. Bitwa pod Salamino w roku 480 p.n.e. jest praktycznie całkowicie przypisana jako zwycięstwo ateńczyków. Ze względu na wielkie znaczenie tej bitwy morskiej, którą uznaje się za punkt zwrotny w całej wojnie, dodatkowo gloryfikuje stronę ateńską. Zwycięstwo, które miało być zasługą ogółu, zamieniło się w wygraną ateńczyków i ich ustroju oraz reszty polis wspierających ich w wojnie z imperium perskim.
We wcześniejszej historii Starożytnej Grecji, to Sparta była dominującym polis – zwłaszcza w kwestiach militarnych, aż do czasu wojen perskich. Po dwóch stoczonych wojnach została pozbawiona dawnej chwały.
Już po wojnach perskich Sparta został dotkliwie osłabiona przez klęski żywiołowe. Ateny wciąż uznające sojusz z czasu wojny, zaproponowały swoją pomoc. Jednak została ona odrzucona w sposób, który obraził ateńczyków. Po tym wydarzeniu Ateny zerwały dawny sojusz ze Spartą, a nawiązały nowy z ich wrogiem – Argos.
Pod koniec lat trzydziestych w V w. p.n.e., Ateny rozpoczęły działania, które miały na celu uzyskanie kontroli nad przesmykiem Korynckim. Efektem sukcesu jakie odniosło ateńskie polis, było zablokowanie Sparty na Peloponezie, a Atenom dały pełną swobodę działań w Grecji Środkowej. Cała sytuacja zakończyła się w roku 431 p.n.e, wypowiedzeniem wojny przez Spartę.